نحوه گزینش «بومی و غیر بومی» رشته های تحصیلی در دوره های روزانه، شبانه، پیام نور، غیر انتفاعی، ظرفیت مازاد، پردیس خودگردان و مجازی

در این مقاله قصد داریم که درباره نحوه گزینش بومی و غیر بومی توضیحاتی را ارائه کنیم تا شما داوطلبان عزیز بتوانید راحت‌‏تر انتخاب رشته نمایید. با توجه به اینکه نحوه گزینش در دوره‌‏های مختلف (روزانه، نوبت دوم، پردیس خودگردان و…) متفاوت است، در ادامه نحوه گزینش در هر دوره به صورت جداگانه شرح داده می‌‏شود.

دسته‏‌بندی رشته‌‏های تحصیلی بر حسب گزینش بومی

رشته‌‏های استانی: رشته‌‏هایی هستند که در اکثر استان‌‏ها گسترش داشته و از نظر کاربردی نیز، فارغ‌‏التحصیلان آن رشته‌‏ها نیاز استان را تأمین می‌‏کنند.

رشته‏‌های ناحیه‌‏ای: از مجموع چند استان مجاور یک ناحیه بومی تعیین می‌‏شود. رشته‌‏هایی ناحیه‌‏ای هستند که در اکثر استان‌‏ها وجود ندارند؛ ولی در چند استان مجاور که به عنوان یک ناحیه تلقی می‌‏شوند موجود هستند. دسته‌بندی نواحی بومی کشور بر اساس جدول زیر است:

رشته‌‏های قطبی: از مجموع چند ناحیه، یک قطب بومی ایجاد می‌‏شود. رشته‏‌هایی قطبی هستند که در اکثر نواحی وجود ندارند، ولی در چند ناحیه مجاور که به عنوان یک قطب تلقی می‌‏شود، موجودند. جدول زیر تقسیم‌‏بندی قطب‌‏های کشور را نشان می‌‏دهد:

رشته‏‌های كشوری: شامل رشته‌‏هایی است که در اکثر قطب‌‏های کشور وجود ندارند و تنها در معدودی از دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند؛ به عنوان نمونه، گزینش بومی برای تمامی رشته‌‏های گروه آزمایشی هنر در دوره روزانه با توجه به ظرفیت بسیار کم آنها، در مقایسه با سایر گروه‏‌ها، اعمال نمی‌‏شود و در نتیجه نوع گزینش آن کشوری است.

تذکر: خیلی از داوطلبان وقتی به جداول بومی و قطبی نگاه می‌‏کنند، تصور می‏‌کنند که این استان‌‏ها همواره برای آنها بومی هستند؛ این درحالی است که بومی بودن یک رشته محل، علاوه بر استانی که آن دانشگاه در آن قرار دارد، به نوع گزینش رشته نیز بستگی دارد.

گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره روزانه

در دوره روزانه با توجه به ماهیت رشته‏‌ها و درصد پوشش آن در استان‌‏های مختلف، گزینش بومی از نوع بومی استانی، بومی ناحیه‌ای و بومی قطبی اعمال می‏‌شود. همچنین چنانچه رشته‏‌ای در تعداد معدودی از دانشگاه‌‏ها ارائه شود، گزینش بومی بر آن اعمال نمی‌‏شود و نوع گزینش آن کشوری است. نوع گزینش رشته‏‌ها در دوره روزانه در دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری در فصل دوم تحت عنوان «رشته‏‌های تحصیلی گروه آزمایشی موردنظر، زیرگروه، مقطع تحصیلی و نوع گزینش» آورده شده است.

با توجه به مطالب بیان شده، داوطلب برای آنكه بداند در دوره روزانه، بومیِ یک رشته محل هست یا نه:

الف . ابتدا باید به نوع گزینش رشته توجه نماید (نوع گزینش رشته‌‏ها در دفترچه راهنمای انتخاب رشته تحت عنوان «جدول رشته‏‌های تحصیلی» ارائه شده است)

ب . پس از آن میبایست استان بومی، ناحیه بومی و قطب بومی خود را که در کارنامه شما در آزمون سراسری درج شده است را در نظر بگیرید (شکل زیر):

​

ج . نوع گزینش رشته مورد نظر خود را با اطلاعات زیر به دست آورید:

• اگر نوع گزینش بومی رشته مورد نظر، استانی است، داوطلب در این رشته فقط در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واقع در استان بومی خود، بومی خواهد بود.
• اگر نوع گزینش بومی رشته مورد نظر، ناحیه‌‏ای است، داوطلب در این رشته هم در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واقع در استان بومی خود و هم استان‏‌های هم‌ناحیه با استان بومی خود، بومی محسوب خواهد شد.
• اگر نوع گزینش بومی رشته مورد نظر، قطبی است، داوطلب در این رشته در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واقع در استان بومی خود و استان‌های هم قطب با استان بومی خود، بومی محسوب خواهد شد.
• اگر نوع گزینش رشته مورد نظر، کشوری است، گزینش بومی اعمال نخواهد شد.

تذكر مهم: اگر گزینش یک رشته محل بومی (استانی، ناحیه‌‏ای و قطبی) باشد، این نكته به این مفهوم نیست که فقط داوطلبان بومی اجازه انتخاب آن را دارند؛ بلكه شانس قبولی داوطلبان بومی در این رشته محل بیشتر از سایر داوطلبان غیر بومی است.

​

میزان پذیرش بومی رشته های تحصیلی در دوره روزانه

رشته‌ها در دوره روزانه به دو دسته پرمتقاضی و کم‏‌متقاضی تقسیم می‌‏شوند. پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت به صورت زیر به همه داوطلبان اختصاص می‌‏یابد:

الف . میزان پذیرش بومی در رشته‌های پرمتقاضی دوره روزانه کاهش یافته است. این رشته‌‏ها عبارتند از:

• گروه علوم ریاضی و فنی: مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی معماری و مهندسی صنایع
• گروه علوم تجربی: پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی
• گروه علوم انسانی: حقوق، روان‌شناسی و حسابداری

در این قبیل رشته‌‏ها، 60 درصد ظرفیت هر رشته محل به صورت گزینش بومی و حدود 40 درصد به صورت گزینش آزاد انجام می‏‌شود.

ب . در سایر رشته‌های آزمون سراسری، میزان پذیرش بومی در دوره روزانه حدود 80 درصد است و در حدود 20 درصد دیگر به صورت گزینش آزاد انجام می‏‌شود.

 منظور از گزینش آزاد چیست؟

• گزینش آزاد به این معنی است که سهمیه مناطق در این نوع گزینش لحاظ نمی‌‏شود و داوطلبان براساس رتبه کشوری در زیرگروه گزینش می‌‏شوند.
• سهمیه مناطق یک، دو و سه و خانواده شهدا فقط در رشته محل‌‏های بومی معنا دارد و در این رشته‏‌محل‌‏ها گزینش بر اساس رتبه سهمیه در زیرگروه صورت خواهد گرفت.
• برای رشته‌‏هایی که گزینش آن‏ها به صورت کشوری است، سهمیه مناطق در همه‏ جا لحاظ می‌‏شود.

سهمیه ایثارگران و رزمندگان برای چه رشته هایی اعمال می شود؟

• داوطلبان سهمیه ایثارگران (اعم از سهمیه 25 درصدی و سهمیه 5 درصدی) و رزمندگان برای پذیرش در تمام كد رشته‌محل‏‌ها (به جز رشته‏‌محل‏‌هایی كه دارای شرایط خاصی مانند محروم،مخصوص، دانشگاه فرهنگیان ویژه داوطلبان آزاد و… است) در سهمیه مربوطه (25 درصد و 5 درصد ایثارگران) بومی محسوب می‌شوند.
• چنانچه ظرفیت ایثارگری 25 درصد تکمیل نشود، این ظرفیت به داوطلبان با سهمیه 5 درصد اختصاص داده می‌‏شود و باز اگر در این سهمیه هم ظرفیت تکمیل نشود، ظرفیت باقی‏مانده به صورت گزینش آزاد به همه داوطلبان اختصاص داده می‌‏شود.

گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره نوبت دوم (شبانه)

نوع گزینش بومی در کلیه رشته ‏محل‏‌های نوبت دوم (شبانه) به صورت استانی است و پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت به صورت زیر توزیع می‌‏شود:

• 80 درصد ظرفیت باقیمانده به داوطلبان بومی هر استان
• 20 درصد ظرفیت باقیمانده به صورت گزینش آزاد

شایان ذکر است که توزیع فوق برای همه رشته‌‏ها است؛ چه پرمتقاضی و چه سایر رشته‌‏ها. همچنین جدولی که نوع گزینش رشته‌‏ها در آن آورده شده است، فقط و فقط برای دوره‌‏های روزانه استفاده می‌‏شود و برای سایر دوره‌‏ها کاربردی ندارد.

​

گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره های پیام نور و غیر انتفاعی

کلیه رشته‎‏ محل‏‏‌های دوره غیرانتفاعی و پیام‌‏نور به صورت بومی ناحیه‌‏ای گزینش می‏‌شوند؛ بدین ‏معنا که پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت به صورت زیر توزیع می‌‏شود:

• 80 درصد ظرفیت باقیمانده به داوطلبان بومی آن ناحیه
• 20 درصد ظرفیت باقیمانده به صورت گزینش آزاد

​

گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره های مجازی، پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد

در کلیه رشته‎‏ محل‏‏‌های دوره های مجازی، پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد، پذیرش به صورت کشوری است؛، بدین‏ معنا که پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت بین همه داوطلبان توزیع می‌‏شود و ملاک پذیرش، رتبه سهمیه مناطق در زیرگروه مربوطه است.

حتماً بخونید: شرایط پذیرش دانشجو در دوره های مختلف تحصیلی کنکور سراسری 1400

حتماً بخونید: آشنایی با انواع روش های پذیرش دانشجو و دوره های تحصیلی در ایران