نقد و بررسی
سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج
مقدمه
هدف از تألیف کتاب سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج، ارائه ی یک کتاب جامع برای رفع نیاز های مختلف دانش آموزان سال دوازدهم است. به این صورت که از سه بخش درسنامه، سوالات تستی و سوالات تشریحی تشکیل می شود تا دانش آموز را برای انواع متفاوت آزمون ها و سوالات آماده کند. چیدمان فصل های کتاب سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج به صورت کلی مانند کتاب درسی است، اما تفاوت های کوچکی نیز با آن دارد؛ مثلا در فصل سوم 4 زیربخش دارد که کتاب درسی 2 زیربخش برای این فصل در نظر گرفته است. فهرست مطالب شامل فصل ها، زیربخش آن ها و عکس های ابتدای فصل هاست. لحن به کار رفته در کتاب نیز رسمی و روان است.
آموزش (درسنامه)
قسمت (جلد) اول کتاب سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج درسنامه است. در این کتاب، هر فصل به چند زیربخش تقسیم شده است که مطالب آن به صورت جداگانه آورده شده اند. نگاه کتاب در بخش درسنامه به صورت تستی بوده و از ارائه ی اثبات ها و توضیحات طولانی اجتناب شده است و مطالب عموما نکته وار بیان شده اند؛ به اثبات های مهم و پرکاربرد برای امتحانات نهایی در بخش سوم پرداخته شده است. به جز این موارد، مباحث کتاب درسی و مطالب تستی مربوط با آن ها به صورت جامع و قابل فهم در این بخش بیان و بررسی شده اند. با توجه به موارد گفته شده، حجم درسنامه مناسب و معقول است. به نکات تمارین و فعالیت های کتاب درسی در خلال درسنامه پرداخته شده است. به دنبال هر مطلب، مثال یا مثال های آموزشی آن در قالب تست آورده شده و پاسخ آن به صورت تشریحی تحلیل می شود. تعداد و سطح این سوالات بسته به موضوع آموزش داده شده متفاوت است.
قسمت هایی تحت عنوان «نکته» یا «تذکر» مواردی که احتیاج به توجه بیشتری را دارند را به دانش آموز متذکر می شوند. بعضی از روابط مهم و پرکاربرد در کادرهای جداگانه آورده شده اند تا تشخیص آن ها برای مخاطب ساده تر باشد. دسته بندی و تیتربندی مطالب مناسب است و طبقه بندی خوبی از آن ها در ذهن خواننده ایجاد می کند. این کتاب مطالب کتاب درسی را تکمیل می کند و آن ها را به صورت کاربردی تری مطرح می کند اما از سطح سوالات کنکور و چهارچوب کتاب خیلی فراتر نمی رود و از آوردن مطالب زائد پرهیز می کند. مخاطب درسنامه کلیه ی دانش آموزان پایه ی دوازدهم که آشنایی مقدماتی با مطالب دارند هستند. دانش آموزان با سطح ضعیف تر هم با بررسی کلیه ی بخش های تستی و تشریحی کتاب به سطح مطلوبی خواهند رسید. برای دانش آموزانی که به دنبال سوالات سخت تر و چالش برانگیز هستند، این کتاب شاید بهترین گزینه نباشد. درسنامه مخاطب را برای پاسخ گویی به سوالات تا حد خوبی آماده می کند.
تست (تمرین)
قسمت (جلد) دوم کتاب سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج سوالات تستی و قسمت (جلد) سوم سوالات تشریحی هستند. در قسمت تست ها، مطابق با طبقه بندی جلد آموزش، سوالات چهارگزینه ای به صورت طبقه بندی شده به منظور تفهیم مطالب، افزایش دقت و سرعت عمل آورده شده اند که شامل سوالات تألیفی، سوالات کنکورهای سراسری سال های گذشته و برخی سوالات کتاب درسی است. به صورت کلی این تست ها هم وزن سوالات کنکور هستند و از سطح کتاب و کنکور فاصله نمی گیرند.
تست های مهم تری که حتما باید مطالعه شوند با علامت ستاره مشخص شده اند تا دانش آموزانی که محدودیت زمانی دارند یا می خواهند مطالب را جمع بندی کنند از آنها استفاده کنند. تست های دشوار هم با ستاره ی توپر مشخص شده اند؛ به جز این موارد، درجه بندی مشهودی برای تعیین سطح سوالات در کتاب وجود ندارد و خود دانش آموز باید به این موضوع پی ببرد. تعداد تست های هر بخش مناسب است تا دانش آموز با توجه به زمانی که در اختیار دارد بتواند آن ها را بررسی کند. تستها به صورت میکروطبقه بندی نیستند، اما بیشتر تیپ های مختلف سوالات را پوشش می دهند. مخاطب تست ها کلیه ی دانش آموزان هستند. اما دانش آموزان قوی و علاقه مند ممکن است با سوالاتی که آن ها را به چالش بکشد مواجه نشوند.
پاسخنامه ی تشریحی سوالات پس از اتمام سوالات هر فصل آورده شده است. در این قسمت پاسخ سوالات به صورت کامل تحلیل و در صورت لزوم تمام گزینه ها بررسی شده اند یا روش های دیگری برای حل سوال ارائه شده است. به علاوه کادرهایی تحت عنوان نکته وجود دارد که باعث جمع بندی و یادآوری بهتر مطالب می شود و در حل سوالات به دانش آموز کمک می کند. در قسمت سوالات تشریحی کتاب، به رویکرد جدید و امتحانات آخر ترم پایه ی دوازدهم توجه شده است تا دانش آموز را برای این گونه امتحانات آماده کند. این بخش شامل سوالات صحیح-غلط، محاسباتی، اثباتی، جای خالی و این دست سوالات است که در انتهای هر فصل پاسخ تشریحی سوالات آن هم وجود دارد. این بخش سوالات چالش برانگیز را شامل نمی شود و هدف آن امتحانات تشریحی نهایی است. به علاوه، حجم این بخش از کتاب بسیار کم است.
جدول کمی تست ها
فصل |
عنوان |
تعداد تست |
1 |
ماتریس و کاربردها |
134 |
2 |
آشنایی با مقاطع مخروطی |
218 |
3 |
بردارها |
193 |
مجموع |
545 |
ظاهر کتاب
در کتاب سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج از ترکیب رنگی آبی برای بخش آموزش، صورتی برای بخش سوالات تستی و سبز برای سوالات تشریحی استفاده شده است. سایز و فونت نوشته ها مناسب، خوانا و استاندارد هستند. بعضی از مطالب یا روابط مهم تر در کادرهای جداگانه یا با فونت متفاوت آورده شده اند. نمودار و جزئیات آن ها به خوبی رسم شده اند. کاغذ به کار رفته مرغوب و طرح روی جلد کاریکاتور Augustin Cauchy است که می تواند برای مخاطب جالب باشد. در کل از لحاظ ظاهری کتاب مقبول است.
جمع بندی
کتاب سیر تا پیاز هندسه دوازدهم گاج از سه بخش مجزا تشکیل شده است و نسبت به مطالب آن حجم مناسبی دارد. در بعضی از بخش ها عناوین یا نوشته ها به خوبی چاپ نشده اند که البته تعداد آن ها کم است و قابل چشم پوشی هستند. به صورت کلی کتاب بازه ی زیادی از مخاطبان را پوشش می دهد اما سوالات و مطالب چالشی در آن دیده نمی شود. ایده ای که کتاب های سیر تا پیاز دارند، در برگرفتن تمام نیازهای دانش آموز در یک کتاب است و تا حد قابل قبولی موفق نیز بوده اند. برای دانش آموزان با سطح متوسط و ضعیف هم می تواند به عنوان منبع اول استفاده شود. استفاده از این کتاب برای دانش آموزان در پایه ی دوازدهم مناسب است.
بیشتر
کمتر