پاسخنامه ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز (جلد دوم)

نقد و بررسی

توجه : این تحلیل و بررسی، بر اساس چاپ سال ۱۳۹۸ این کتاب صورت گرفته است.

مقدمه

کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز، در واقع تجمیع دو کتاب ریاضیات پایه و دوازدهم است که در سال ۱۳۹۷ از انتشارات خیلی سبز منتشر شده بود. این کتاب کاملا رویکرد تستی دارد و هدف موفقیت در آزمون های آزمایشی و کنکور را دنبال می کند. در این کتاب مطالبی که در کتاب های درسی ریاضی دهم، ریاضی یازدهم و ریاضی دوازدهم به شکل پراکنده آمده اند، یک جا گردآوری شده اند. مثلا تمام موضوعات تابع از کتاب های درسی در فصل اول گنجانده شده است.

فهرست کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز شامل شماره صفحه هر درس از هر فصل است. (هر فصل شامل چند درس است) ضمنا در فهرست، منبع هر یک از مطالب در کتاب های درسی مشخص شده است. لحن کتاب رسمی، اما ساده و روان است و برخلاف کتاب های دیگر خیلی سبز، از لحن عامیانه و شوخی و … خبری نیست. جلد اول این کتاب شامل درسنامه ها، تست های آنها و پاسخنامه کلیدی و جلد دوم شامل پاسخ تشریحی تست هاست. شایان ذکر است که فایل پی دی اف (PDF) کتاب به شکل رایگان در اپلیکیشن خیلی بوکز (kheilibooks) در دسترس است.

آموزش (درسنامه)

در درسنامه های کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز که در جلد اول قرار دارند، هر فصل به چند درس تقسیم شده اند. این تقسیم بندی ها به حدی است که هر درس دارای حجم کمی است و این موضوع می تواند برای خواننده حس خوبی به وجود آورد. درسنامه ها تا حد زیادی به شکل نکته و تست هستند. نکاتی که با توجه به شناخت مولفین از کنکور و سبک و سیاق آن نوشته شده اند. مثلا خیلی پیش می آید که در درسنامه ها جملاتی مثل این جمله را ببینید: " بعضی اوقات باید ضابطه تابع را بسازیم، بخصوص در توابع مثلثاتی " این جملات دقیقا تجربیات نویسندگان کتاب هستند که در حال انتقال به خواننده هستند.

حال اگر دانش آموزی قبلا آموزش کافی را دیده باشد و خود بخشی از این نکات را طی حل سوالات متنوع تشریحی یا تستی تجربه کرده باشد، درسنامه این کتاب برای او به یک منبع غنی تبدیل می شود که با آن تمام دانسته های خود را مرور و طبقه بندی کند. ولی اگر مخاطب کتاب دارای پایه ضعیف باشد و بخواهد از این کتاب به عنوان اولین منبع آموزشی خود استفاده کند، چون درک عمیقی از علت نکات ندارد، ناچار به حفظ کردن آنها روی می آورد که در نهایت او را از حل تست ها عاجز می کند.

در مقدمه کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز به این موضوع اشاره شده که درسنامه دارای تمرین و تست است. تعداد تمارین (مثال ها) برای حل خواننده بسیار کم است و بیشتر تست می بینیم تا مثال تشریحی. البته با توجه به هدف گیری کتاب و محدودیت حجم آن این انتخاب بدیهی به نظر می رسد. در کل با توجه به اضافه شدن تمارین تشریحی به درسنامه ها (هرچند کم) این کتاب نسبت به کتب قدیمی تر این انتشارات پیشرفت محسوسی در درسنامه دارد.

عموما در متن درسنامه مثال های حل شده ای قبل از ورود به اولین تست از هر موضوع وجود دارد. ولی در بعضی موارد این مثال ها وجود ندارند. مثلا در شروع تابع مرکب هیچ مثال آموزشی قبل از ورود به تست ها وجود ندارد. این در حالی است که دانش آموز تجربی تابع مرکب را در سال دوازدهم یاد می گیرد و قبلا هم از آن نمونه سوالی ندیده است. همان طور که گفته شد علاوه بر مثال ها، تست هایی در درسنامه هستند که تلاش شده تیپ های متنوع تستی را پوشش دهند. در مقدمه هم ذکر شده که تست ها در درسنامه با ترتیب ساده به سخت چیده شده اند و باید گفت که تا حد زیادی این ادعا قابل قبول است. تست های ساده ابتدایی، می تواند قبل از هر چیز اعتماد به نفس خواننده را بسازد.

مواردی هم در مورد درسنامه قابل ذکر است:

• در درس دوم مثلثات بدون هیچ توضیح قبلی محور کتانژانت در دایره مثلثاتی اضافه شده، در حالی که توضیحی قبل از آن درباره آن داده نشده و حتی در کتاب درسی هم محور کتانژانت آموزش داده نشده است (محور کتانژانت در بخش حد بینهایت هم مورد استفاده قرار گرفته است).
• در بعضی موارد جداسازی بیش از حد درس ها در یک فصل پیوستگی مطالب را از بین برده است. مثلا در اتحاد های مثلثاتی، اتحادهای دوبرابر یک کمان در درسی جداگانه آمده اند. البته این اتفاق در کتاب درسی هم افتاده است، ولی چون این کتاب جامع است می شد اتحاد ها در قالب یک درس و یکپارچه باشند.
• معادلات مثلثاتی به شکل tan x= tan a در کتاب درسی نیامده اند و در درسنامه این موضوع آموزش داده شده است.
• با این وجود باید گفت که کتاب واقعا تا حد زیادی چهارچوب کتاب درسی را رعایت کرده است.
• در بخش حد های مبهم، تنها هم ارزی برنولی، بدون هیچ مقدمه ای از هم ارزی ها و یا تعریف آنها ارائه شده و در ادامه نوشته شده: در این مدل سوالات از این هم ارزی ها استفاده کنید، انشالله که جواب می دهد! قطعا این جمله خواننده را نگران می کند.

تست (تمرین)

اولین موضوع درباره تست های  کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز، کمیت بالای آنهاست. این کتاب ۳۴۰۶ تا تست دارد که تا حد زیادی با توجه به اهمیت مطالب به شکل مناسبی به فصول مختلف توزیع شده است. مثلا تابع ۵۲۳ تست دارد که نشان می دهد که علاوه بر پوشش تیپ های متنوع تستی دانش آموزان را در موضوع بانک تست از کتب دیگر بی نیاز می کند. در بین تست ها، تمارین کتاب درسی که تبدیل به تست شده اند، با عنوان »کتاب درسی« متمایز شده اند. این نشان می دهد که تست ها با سیاست های کلی کتاب درسی همسو هستند.

ضمنا تست های کنکور سراسری داخل و خارج از کشور نیز در بین تست ها دیده می شوند. در مقدمه کتاب اشاره شده که تست های منتخب دانشگاه آزاد هم در بین تست ها چیده شده است. ضمنا تعدادی از تست های کانون فرهنگی آموزش (قلم چی) هم در تست ها دیده می شود. درباره ترتیب تستها باید به این موضوع اشاره کرد که تلاش شده ترتیب ساده به سخت رعایت شود. تست های پایانی هر درس با علامت رعد مشخص شده اند که تست هایی هستند که بالاتر از سطح کنکور هستند و همه دانش آموزان نباید روی آنها وقت بگذارند. با توجه به درس به درس بودن هر فصل تست های هر درس بعد از درسنامه آن درس آمده ولی از نظر تیپ، تست ها طبقه بندی نشده اند.

پاسخنامه کلیدی تست ها در جلد اول و پاسخنامه تشریحی در جلد دوم کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز آمده است. درباره پاسخ های تشریحی چند نکته قابل ذکر است. یکی کامل بودن آنهاست. پاسخ ها با مخاطب خود حرف زده اند و فقط به نوشتن فرمول ها و روابط به زبان ریاضی بسنده نکرده اند و مراحل را عموما توضیح داده اند. در خیلی از پاسخ ها روش دوم یا روش سریع تر (مثلا عددگذاری و رد گزینه) ارائه شده که می تواند به شکوفایی ذهن خواننده کمک کند. در بعضی موارد در پاسخ ها نکات مهم درسنامه مرور شده اند. در پایان تست ها در انتهای جلد اول، تست های کنکور سراسری ۹۸ داخل و خارج آمده اند.

جدول کمی تست ها

ظاهر کتاب

حجم مطالب کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز زیاد است و بدلیل جا دادن آن در ۶۶۴ صفحه (جلد اول) نیازمند صفحه آرایی فشرده بوده است. مثلا این که بعد از هر درسنامه، تست ها بلافاصله در همان صفحه (نه اول صفحه بعد) شروع می شوند. البته با تمام فشردگی، با توجه به کادرهایی که برای تست ها و نکات در درسنامه مورد استفاده قرار گرفته، صفحه آرایی مرتب و شکیل است. از دو رنگ مشکی و سبز در جلد اول و دو رنگ مشکی و بنفش در جلد دوم استفاده شده و تنوع رنگی آنها کم است. کیفیت رسم نمودار ها و اشکال هم خوب است. کتاب کاغذ خوبی هم دارد. طرح روی جلد آن، همان طرح روی جلدی است که سال هاست خیلی سبز برای ریاضی تجربی خود استفاده می کند.

جمع بندی

کتاب ریاضیات تجربی جامع تست خیلی سبز به شکل فشرده حجم زیادی از مطالب را در خود جای داده است. غلط های نگارشی و علمی در کتاب خیلی کم هستند. کتاب دارای درسنامه هایی است که برای آموزش به عنوان منبع دوم و تست های آن به عنوان منبع اول تست زنی می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. با توجه به تعداد بالای تست های کتاب باید موازی با تدریس معلم یا برنامه آزمون های آزمایشی مورد استفاده قرار بگیرد. یکی از ویژگی های خاص کتاب ضمیمه جلد اول آن است. در این ضمیمه فرمول های مثلثات، فرمول های مشتق و موضوعاتی پایه ای مثل تجزیه عبارت درجه دوم، مخرج مشترک گیری و … آموزش داده شده است. اینها همه مواردی هستند که بلد نبودن آنها، دانش آموزان را در لابه لای حل تستها آزار می دهد.

ویژگی ها