اعترافات خودزندگی‌نامه‌ای مدرن از ژان ژاک روسو، نویسنده و فیلسوف معروف سوئیسی، است که در بازه سال‌های 1765 تا 1770 نوشته شد اما در سال 1782 (پس از مرگش) برای اولین بار منتشر شده است. روسو یکی از تاثیرگذارترین و بزرگ‌ترین فیلسوفان سیاسی و اخلاقی دوره‌ی روشنگری اروپا بود که سال‌های بسیاری در پاریس زندگی کرد و تاثیری عمیق بر انقلاب کبیر فرانسه نیز داشته است.
یکی از بزرگ‌ترین آثار او «قرارداد اجتماعی» نام دارد که در آن، روسو سعی بر ایجاد نوعی هماهنگی میان آزادیِ فردی و اجتماعی میکند. او با نوشتن کتاب اعترافات سبک خودزندگی‌نامه‌نویسی مدرن را پایه‌گذاری کرد. اعترافات در دو کتاب و 12 فصل نوشته شده است. روسو با صداقت کامل و بدون پرده‌پوشی به توصیفی مفصل از زندگی خود از کودکی تا دوران پیری می‌پردازد.
او در این کتاب بیشتر از آنکه به شرح اتفاقات، خاطرات و تجربیات زندگی خود بپردازد، به شرح ذهنیت، نظرات شخصی و احساسات مخفی خود در مورد مسائل گوناگون دنیا، مخصوصاً علاقه‌اش به موسیقی و طبیعت، پرداخته است و سعی بر نوعی اعتراف و توجیه ضمنی اعمالش در خلال تحلیل شخصیت خود دارد.
روسو چنان دقیق و صریح دست روی اشتباهات، ضعف‌ها و شرمساری‌های خود می‌گذارد که خواننده را در جای‌جای کتاب شگفت‌زده و متحیّر میکند؛ که اصلاً چگونه چنین فیلسوفی وجود داشته است؟! به عنوان مثال یکی از جلوه‌های سیاه شخصیت او زن‌بارگی و سپردن 5 فرزند خود به یتیم‌خانه‌ی کودکان سرراهی بوده است!
علارغم برخی اعترافات هولناک روسو در این کتاب و عدم تمایل او برای انتشار کتاب تا زمان مرگش، او از بازخوانی دسته‌جمعی این کتاب در جوامع ترسی نداشت و مدت بسیاری به این کار مشغول بود. در برخی جاهای کتاب خواننده به صداقت بیش از حد روسو شک میکند و مطالب او را مبالغه‌آمیز میداند؛ اما شاید بتوان جواب چنین شکی را با جملات خود روسو داد: «این است تمثال منحصر به فرد یک انسان که دقیقاً مطابق با طبیعت ترسیم شده است و از این پس دیگر هرگز ترسیم نخواهد شد.»
از جمله مسائل مطرح شده در این کتاب میتوان به معضلات تربیتِ روسو در کودکی او (که یتیم به دنیا آمد)، نفرت او از هرگونه نظم و انضباط در کودکی، شغل‌های مختلف روسو در جوانی (مانند نوکری، نُت نویسی و معلمی)، ماجرای 3 عشق و عاشقی متفاوت و خاصِ او و در نهایت، بدنام کردن کسانی که با آن‌ها مشکل داشت، اشاره کرد.
«امیل» نام کتابی دیگر از ژان ژاک روسو است که برای تربیت کودکان نوشته است و غلام‌حسین زیرک‌زاده آن را ترجمه کرده و توسط نشر ناهید منتشر شده است. این کتاب توسط مهستی بحرینی در نشر نیلوفر به چاپ رسیده است. از دیگر آثار ترجمه شده ایشان میتوان به کتاب هستی و نیستی از ژان پل سارتر و اسطوره سیزیف از آلبر کامو اشاره کرد.
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:
«پولی که در اختیار داریم وسیله‌ای برای آزاد بودن است، پولی که به دنبالش هستیم وسیله‌ای برای بردگی.»
«از اینکه دل من خواهد توانست بر کینه‌ی خود چیره شود یا نه، بی‌خبرم زیرا هرگز چنین احساسی نداشته است، و آن‌قدر به ندرت به دشمنانم می‌اندیشم که نمی‌توانم خود را از فضیلت بخشودن آن ها بهره‌مند سازم. نمی‌توانم بگویم که دشمنانم، برای زجر دادن به من، تا چه حد خود را زجر می‌دهند. مرا به زیر سلطه‌ی خود گرفته‌اند، از قدرت کامل برخوردارند و آن را بر ضد من به کار می‌برند. اما تنها یک چیز بالاتر از قدرت آنهاست و می‌دانم که از دست‌یابی به آن عاجزند: در حالی که از وجود من در عذابند، نمی‌توانند مجبورم کنند که از وجودشان در عذاب باشم.»
«پوچ است عقاید کسی که از هر نوع موهبتی سیراب است و در عین خوشبختی، همنوعانش را با تصویر دلخراش و بی‌رحمانه‌ی مصیبت‌هایی که خود از آن در امان است، ناامید میکند.»
انتشارات نیلوفر
