کتاب «اعتیاد، از سبب شناسی تا درمان» یک اثر واقع گرایانه غیرداستانی، با محوریت جنبه های روان شناختی و جامعه شناختی معضل اعتیاد می باشد؛ که توسط دکتر محمد رضا سرگلزایی تألیف شده است. این اثر، یکی از کتاب های مجموعه ای، تحت عنوان «روان و زندگی» است که توسط نشر قطره، به منظور آشنایی عمیق و کاربردی مخاطبان با مسایل مختلف روانشناسی، چاپ و منتشر شده اند.
کتاب حاضر حاصل چندین جلسه پرسش و پاسخ، گفتگو و مصاحبه کارشناسان نشر قطره با دکتر سرگلزایی و سپس مکتوب نمودن این گزارشات می باشد. پس از پیاده شدن گفتگو ها از روی نوار، تمام متن در اختیار آقای دکتر قرار گرفت و ایشان پس از انجام اصلاحات تکمیلی، متن نهایی را به نشر قطره سپرد تا به صورت یک کتاب کامل چاپ و منتشر شود.
کتاب اعتیاد، از سبب شناسی تا درمان، برای اولین بار در سال ۱۳۸۶ به بازار عرضه شد و در مدت زمان کوتاهی مورد توجه منتقدان و خوانندگان قرار گرفت. محبوبیت این کتاب به اندازه ای زیاد بود که به دفعات تجدید چاپ شد. به طوری که در سال ۱۴۰۰ به چاپ دهم نیز رسیده است و همچنان جزو آثار پرخواننده مجموعه روان و زندگی و کتاب های موفق در حوزه اعتیاد به شمار می آید.
در کتاب اعتیاد، از سبب شناسی تا درمان، مولف دکتر محمد رضا سرگلزایی، درباره معضل خانمان برانداز اعتیاد سخن گفته است. نویسنده، به طور مختصر و مفید ابتدا تعریفی از اعتیاد مطرح کرده و سپس به توضیح انواع مختلف مواد مخدر و انواع رفتار های اعتیاد گونه پرداخته است. در ادامه نیز راه حل های عملی و کاربردی مناسب به هنگام مواجهه با افراد درگیر اعتیاد را ارائه داده است. مهمترین سرفصل های این کتاب به صورت زیر می باشند:
چه وقت می گوییم کسی دچار اعتیاد است؟
چه عواملی فرد را به سمت اعتیاد پیش می برد؟
چه عوامل روان شناختی فرد را مستعد اعتیاد می سازد؟
چگونه می توان الگوی روان شناختی را تغییر داد؟
در جلسات روان درمانی بیماران دچار اعتیاد، چه اتفاقی رخ می دهد؟
آیا تکنیک هایی وجود دارند که امکان لغزش یا بازگشت بیماران را کاهش دهند؟
از دیدگاه اجتماعی چه عواملی زمینه اعتیاد را فراهم می آورند؟
زمینه های معنوی یا معنا شناختی اعتیاد کدامند؟
یک برنامه درمانی جامع و علمی برای ترک اعتیاد چه بخش هایی دارد؟
چه مدت لازم است بیمار تحت درمان دارویی قرار داشته باشد؟
برنامه های درمانی سریع یا فوق سریع چه نوع درمان هایی هستند؟
برنامه های روان درمانی در درمان اعتیاد چه نقشی دارند؟
آیا طب سوزنی در درمان اعتیاد موثر است؟
خانواده ها در درمان اعتیاد چه نقشی دارند؟
آیا ممکن است مواد مخدر باعث ایجاد یا افزایش خلاقیت شوند؟
مصرف مواد مخدر چه خطراتی در پی دارد؟
اگر مواد مخدر تا این حد خطرناکند چرا در طبیعت وجود دارند؟
چگونه می توان به یک معتاد کمک کرد؟
درمورد اعتیاد های غیر شیمیایی چه راه حل هایی وجود دارد؟
دکتر سرگلزایی در کتاب اعتیاد از سبب شناسی تا درمان، بر اساس تحصیلات دانشگاهی، و تجربه های بالینی و درمانی خود، دست به موشکافی معضل اعتیاد زده و تلاش کرده است اطلاعات درستی از این بیماری در اختیار عموم مردم قرار دهد. نویسنده در قالب پرسش و پاسخ، مفاهیم ساده روانشناسی و برخی از مشکلات روانی جامعه امروزی را مطرح کرده و سعی در ارائه راه حل کاربردی دارد.
همچنین، از مهمترین اهداف نویسنده در نگارش این اثر، تجهیز مخاطبان به مهارت های لازم برای پیشگیری از اعتیاد، فراگیری روش درست برخورد با فرد معتاد و آموزش روش های درست زندگی کردن، را می توان برشمرد.
از برجسته ترین ویژگی های این کتاب، باید به بومی و اصیل بودن متن آن اشاره کرد. این کتاب براساس نیاز های فرهنگی و اجتماعی جامعه امروز ایران نوشته شده، و نویسنده در آن راه حل ها و دستور العمل هایی را پیشنهاد کرده است که با توجه به بافت عرفی و فرهنگی کشورمان، عملی و قابل اجرا باشند. زبان ساده، فصل بندی منظم و دوری از پیچیدگی های غیر ضروری تخصصی، خواندن کتاب را آسان و سریع کرده و تجربه های ارزشمندی به خواننده پیشکش می نماید.
محمد رضا سرگلزایی روان پزشک، شاعر، نویسنده و پژوهشگر در حوزه فلسفه و اسطوره شناسی ایرانی است؛ که در سال ۱۳۴۹ در سیستان و بلوچستان به دنیا آمد. او در سال ۱۳۶۷ به دانشکده پزشکی زاهدان وارد شد و پس از اتمام تحصیلات در حرفه پزشکی مشغول به خدمت گردید.
سرگلزایی در کنار پزشکی به مطالعات فرهنگی، تاریخی، علوم دینی، علوم اجتماعی و علوم سیاسی نیز علاقمند بود. او در طی سال ها تحقیق و نوشتن، موفق به کسب افتخارات بسیاری شد، از جمله کسب عنوان برگزیده کتاب برتر در زمینه اعتیاد از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، به خاطر نگارش کتاب «ترک اعتیاد موفق» در سال ۱۳۸۰؛ و همچنین عضویت در هیئت علمی انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران (هیپنوتیزم درمانگر)، را می توان برشمرد.
از جمله مهم ترین کتاب های دکتر سرگلزایی می توان به عناوین زیر اشاره کرد: «کوزه ای از آب بحر، بازخوانی درس های مثنوی برای زندگی امروز»، «شخصیت سالم، (هفت سوال کلیدی در روان شناسی سلامت و بالیدگی)»، «جنون قدرت و قدرت نامشروع (در باب فاشیسم، توتالیتاریسم و کاپیتالیسم)» و «ابابیل نقد، مجموعه یازده گفتگو».
در بخش هایی از کتاب اعتیاد، از سبب شناسی تا درمان میخوانیم:
«زندگی، تغییری دائمی است. انسان آگاه به تغییر و حرکت همگام با زندگی و هستی ادامه می دهد، او مثل رودخانه در حرکت است. رودخانه به جریان، به تغییر و به انتخاب مسیر هایی جدید ادامه می دهد. اما گودال آب بی حرکت، به هیچ کجا نمی رود، هرگز عوض نمی شود، پس به گل آلود شدن بیشتر و بیشتر ادامه می دهد و گندابی آلوده می شود.»
زندگی، مدرسه روح است. هر پیشامد، ملاقات، حادثه یا خبر، درسی است که در این مدرسه ارائه می شود. تا هنگامی که «آموختن» و «فهمیدن» ادامه داشته باشد، زندگی در جریان است. تا زمانی که «در جستجوی دانستن و فهمیدن» باشیم، زنده ایم و پویا. هرگاه به جای «می خواهم بدانم» به «دانستم» رسیدیم از رودخانه به گودال آب فرو افتادیم، و این آغاز پایان ماست.
زمانی، اعتیاد تنها به الگویی اطلاق می شد که کسی مصرف کننده مواد مخدر باشد. امروزه سازمان جهانی بهداشت در طبقه بندی بین المللی بیماری ها به جای اصطلاح «وابستگی به مواد» واژه «سندرم وابستگی» را قرار داده است. بنابراین هر رفتاری که ویژگی های زیر را داشته باشد، اعتیاد محسوب می گردد:
انتشارات قطره
