سال بلوا

نقد و بررسی

سال بلوا

«سال بلوا» روایت زندگی "نوشافرین" است؛ دختر "سرهنگ نیلوفری" که علی‌رغم آرزوهای خانواده و پزشک پرآوازه‌ای که خواستگارش است، دل به عشق "حسینا" کوزه‌گری غریب می‌سپارد. عشقی ممنوعه که مجبور به سرکوب آن می‌شود. سال بلوا تنهایی و شوریدگی نوشافرین را تصویر می‌کند. به‌نوعی نوشافرین نماد اکثر زنان ایران است. زنانی که محکوم به سکوت و سازش در جامعه مردسالارانه زمانه خود می‌شوند.

عباس معروفی بدون صادرکردن بیانیه‌ای فمینیستی در کتاب سال بلوا، زن‌ستیزی و شرایط اجتماعی محدود کننده برای زنان را در دوره پهلوی شرح داده و به‌خوبی به دردمندی و انزوای نوشافرین پرداخته است. رمان سال بلوا گاه از زبان نوشافرین و گاه از زبان راوی روایت می‌شود.

عباس معروفی در صفحات نخست، کتاب را به سیمین دانشور، سیمین بهبهانی و مادرش تقدیم می‌کند که می‌توان نتیجه گرفت از همان ابتدا ذهن مخاطب را آماده خواندن یک کتاب، پیرامون یک زن و مسائلش می‌کند. در میان نویسندگان معاصر ایرانی، عباس معروفی از معدود نفراتی است که نامش پای هر کتاب و نمایشنامه‌ای، دلیل کافی برای خواندن آن است. غالباً کتاب‌های او جو تاریک و تلخی دارند. سال بلوا نیز از این تلخی مصون نیست؛ این فضاسازی مخاطب را در جهت فهم عمیق‌تر نوشافرین یاری می‌دهد.

از دیگر آثار عباس معروفی می‌توان به «سمفونی مردگان»، «دریا روندگان جزیره آبی‌تر»، «پیکر فرهاد»، «فریدون سه پسر داشت»، «ذوب شده» و «نام تمام مردگان یحیاست» اشاره کرد. سال بلوا توسط انتشارات ققنوس منتشر شده و هم‌اکنون به چاپ بیست و هشتم رسیده است. طراحی جلد کتاب، به‌نوعی نمایانگر چالش‌ها و دغدغه‌های نوشافرین است.

در بخش‌هایی از کتاب می‌خوانیم:

«گفت مرا یادت هست؟ دویدم و در راه فکر کردم من چه یادی دارم، چرا یادم به وسعت همه تاریخ است و چرا آدم‌ها در یاد من زندگی می‌کنند و من در یاد هیچ‌کس نیستم؟!»

«گاهی احساس می‌کردم دنیا بر اساس عقل و منطق مردانه می‌گردد که مردها شوهر زن‌ها بشوند و صورتشان را چروکیده کنند، اگر توانستند بچه به دامنشان بیندازند و اگر نتوانستند اشکشان را در بیاورند. زن موجودی است معلول و بی‌اراده که همه جرئت و شهامتش را می‌کشند تا بتوانند برتری‌شان را به اثبات برسانند. مسابقه مهمی بود و مرد باید برنده می‌شد.»

«حسینا گفت: ”می‌دانی اولین بوسه جهان چطور کشف شد؟"
دست هاش تا آرنج گِلی بود، گفت که در زمان‌های بسیار قدیم زن و مردی پینه‌دوز یک روز به هنگام کار بوسه را کشف کردند. مرد دست هاش به کار بود، تکه نخی را با دندان کَند، به زنش گفت بیا این را از لب من بردار و بینداز. زن هم دست هاش به سوزن و وصله بود، آمد که نخ را از لب‌های مرد بردارد، دید دستش بند است، گفت چه‌کار کنم. ناچار با لب برداشت، شیرین بود، ادامه دادند.»

مشخصات

سال بلوا