وقتی از خطرات علم ورزی و شهدای راه علم در قرن 16 و 17 میلادی یاد می شود، اولین چیزی که به خاطر اغلب مخاطبین میرسد، داستان گالیله است که کلیسا نزدیک بود او را به جرم الحاد زنده زنده در آتش بسوزاند! گالیله به موقع توبه کرد و سوزانده نشد، اما جوردانو برونو تسلیم نشد و چنین اقبالی نداشت. در واقع گالیله از داستان برونو عبرت گرفته بود. جوردانو برونو فیلسوف و دانشمند هم دوره ی گالیله بود که به دلیل عقاید و نوشتههایش توسط دادگاه تفتیش عقایدِ کلیسا زنده زنده سوزانده شد.
جوردانو که ابتدا کشیشی ساده اهل روستایی کوچک در ایتالیا بود، لباس روحانیت را درآورد و از دید کلیسا کافر شد. او سپس حدوداً به مدت 25 سال از زندگی خود مشغول به گشتن و آموزش در کشورهای مختلف اروپا شد که در این حین نوشته های بسیاری در زمینه های فلسفه، کیهان شناسی، ریاضیات و … نوشت.
او پس از بازگشت به ایتالیا در سال 1592 توسط دادگاه تفتیش عقاید، که زیر نظر پاپ کلمنت هشتم بود، دستگیر شد و به مدت 8 سال در واتیکان زندانی بود. جوردانو در سال 1600، پس از تحمل 8 سال زندان و شکنجه، یکبار در روم و یکبار در ونیز محاکمه شد و دست آخر اعدام شد.
جذابیتِ حکایت زندگی او اما فقط مختص به پایان تراژیک و صرف کافر شدن او نیست؛ بلکه روند تقابل خردورزی علیه جهل و نادانی در قالب مبارزه ی دانشمندی با دستگاه دینداری انحرافی و افراطی، بسیار قابل تأمل و الهام بخش است. کتاب پاپ و مرتد در واقع داستانِ زندگی جوردانو برونو است و جدای بیوگرافی جذاب و درام برونو، سعی بر به تصویر کشیدن اوضاع و احوال آن دوره از دیدگاه تاریخی و سیاسی نیز دارد.
نویسنده ی این کتاب، مایکل وایت، بیشتر آثار مرتبط به زندگی بزرگان علم، فلسفه و هنر (مانند نیوتون، داوینچی و …) را به رشته تحریر آورده است که کتابی به نام استیون هاوکینگ نیز از او توسط انتشارات سبزان به فارسی ترجمه و چاپ شده است.
از جمله آثار ترجمه ای توسط فروغ پوریاوری نیز میتوان به کتابهای فریدا از هایدن هررا و قرن دیوانه ی من از ایوان کلیما اشاره کرد که هر دو اثر توسط انتشارات ثالث به چاپ رسیده اند.
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:
«در یک ستون، عشق مذهبی آثار شکوهمندی به ما بخشیده است که زنده نگه مان میدارد و تعالیمان میبخشد. آثار جوتو، دانته، تیسیان، میکل آنجلو، میلتون، پالسترینا و موتسارت به ما غنا بخشیده اند. اما باید نگران ستون بدهکار نیز باشیم: شکار جادوگران، وحشتهای تفتیش عقاید، جنگهای مذهبی، بمبهای ایرلند شمالی و کودکان مرده ی فلسطین.»
«او به سردی اعلام کرد: "شما در جهت اعتبار بخشیدن به اتهام هایتان به قدر کافی اعتراف کرده اید. شما مرجعیت رم را انکار میکنید، درباره ی تثلیث مقدس تردید دارید، الوهیت مسیح را انکار میکنید، با الهیات مناقشه دارید، کلیسای مادر و مقام کشیشی را مسخره میکنید، از کفار حمایت میکنید و جادو میکنید. توجه داشته باشید که برای بخشودگی و پذیرفته شدن در آغوش کلیسای مادر مقدس و بدل شدن به عضوی از عیسی مسیح باید صریح و صادقانه اعتراف کنید."»
«با وجود این، آنچه در توانم بود، انجام دادم، که هیچ قرنی در آینده آنچه متعلق به من است انکار نخواهد کرد و انکار نخواهد کرد آنچه متعلق به پیروزمند است: "من از مرگ نهراسیده ام، به همتایانم تسلیم نشده ام، به دلیل طبیعت قاطعم مرگی شجاعانه را ترجیح داده ام بر زندگی بدون مبارزه."»
انتشارات ثالث
