رمان ابداع مورل از نویسنده آرژانتینی زبان مشهور اما کمتر شناخته شده در ایران، آدولفو بیوئی کاسارس، است. کاسارس نویسنده، مترجم و خبرنگار آرژانتینی است که نه تنها همعصر با خورخه لوئیس بورخس بزرگ، بلکه دوست و به نوعی شاگرد او نیز بود. این اثر مشهور ترین رمان نویسنده است که در سال 1940 نگاشته و سال بعد از آن اولین جایزه ادبیات بوینس آیرس را برای نویسنده اش به ارمغان آورد.
این رمان از طرف افراد بزرگ دیگری چون اُکتاویا پاز و مارکز بسیار تحسین شده و همچنین، بورخس و سوزان جیل لیواین به ترتیب در سالهای 1940 و 2003 برای این کتاب مقدمه ای نوشته اند. او این رمان را تنها وقتی 26 سال داشت به رشته تحریر درآورد و در همان زمان ابداع مورل را در سطح جهان هم سطح با کتابی مانند محاکمه کافکا دانستند.
سبک کاسارس در آثارش نوعی فانتزیِ خاص است که نمونه های آن را به ندرت می توان در ادبیات امریکای لاتین پیدا کرد. بورخس به سبک کاسارس در این رمان لقب "تخیلِ معقول" را داده است؛ زیرا به نظر او این نوشته باعث میشود تا خواننده کتاب مرزهای بین واقعیت و خیال را زیر سوال ببرد.
رمان از جایی شروع میشود که مردی در جزیره ای خالی از سکنه اقامت میکند اما ناگهان متوجه حضور جمعیتی اسرارآمیز در جزیره شده و به دور از چشم آنها مشغول یادداشت برداری و زیر نظر گرفتن آنها میشود؛ و این روال ادامه دارد تا زمانی که با دیدن زنی از میان آنان عاشق او میشود. زمانی داستان به اوج میرسد که طی اتفاقاتی جالب شخصیت اصلی کتاب متوجه میشود که جمعیت نمیتوانند او را ببینند و این شروعی بر ماجرای اصلی رمان میشود.
از کاسارس تنها یک کتاب دیگر به نام قصه های کوتاه و خارق العاده (مجموعهای از داستانهای کوتاه کاسارس و بورخس) در ایران توسط انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است. از جمله آثار ترجمه شده توسط مجتبی ویسی نیز میتوان به کتابهای «جنون کتاب» از آلیسون هوور بارتلت و «شاعری با پرنده آبی» از چارلز بوکفسکی اشاره کرد که هر دو در انتشارات ثالث به چاپ رسیده اند.
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:
«ساعتها پیش از رسیدن به جزیره، هوشیاری ام را از دست داده بودم. تمامی آنچه از آن روزها به یاد می آورم ناقص و نارسا است. تنها مواردی که خوب به خاطر می آورم، اینها هستند: نوری سوزان و عذاب آور، تابخوردنی دائمی، صدای آب و دردی فراتر از تحمل و توان انسان.»
«خاستگاه اصلی همه گفتگوها، لذت حرف زدن و میل به بیان نکات موافق و مخالف است.»
«شاید دارم مرتکب اشتباهی بزرگ میشوم که عواقبی شوم در پی خواهد داشت. شاید این زن که با آفتابهای غروبگاهی دمخور است مرا به دام پلیس بیندازد. شاید هم در موردش خطا میکنم ولی قدرت قانون چیزی نیست که بتوان آن را از یاد برد. آنان که بر مصدر قضاوت و محکوم کردن افراد نشسته اند چنان مجازاتهایی اعمال میکنند که خواه ناخواه آزادی را در نظر ما برتر و بالاتر از هرچیز دیگر قرار میدهد.»
انتشارات ثالث
