«راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها» اولین رمان از مجموعه ای به همین نام است که توسط داگلاس آدامز در سال 1979 به رشتۀ تحریر درآمد. این مجموعه داستان ابتدا به صورت رادیویی در شبکۀ BBC پخش می شد و بعدها، به صورت رمان، کتاب مصور، بازی ویدیویی، سریال (در سال 1981) و حتی فیلمی سینمایی (در سال 2005) درآمد. در این میان، کتاب های این مجموعه به 30 زبان مختلف دنیا ترجمه شده و بیش از از 15 میلیون نسخه از آن ها در سراسر دنیا به فروش رفته است.
داگلاس آدامز نویسنده، طنزپرداز و فیلمنامه نویس سرشناس انگلستانی بود. آدامز عمدۀ شهرت خود را مدیون نوشتن مجموعه داستان های طنز «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها» و بخشی از سریال بسیار معروف «دکتر هو» بود. داگلاس آدامز از مدافعین سرسخت محیط زیست بود و علاقه بسیار زیادش به ماشین های پرسرعت و تکنولوژی های پیشرفته، در آثارش بسیار مشهود است. آدامز برای نوشتن این مجموعه، نامزد دریافت جایزۀ ادبی هوگو در سال 1979 نیز شد.
«راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها» به گفتۀ نویسنده، «سه گانه ای در قالب پنج کتاب» است. اولین رمان این مجموعه (با نامی مشابه) طبق 4 قسمت اولیه نسخۀ رادیویی این مجموعه نوشته شده است. این رمان در واقع، حول محوریت 2 شخص می گردد که تنها افرادی هستند که از نابودی کره زمین جان سالم به در برده اند!
کتاب راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها با توضیحی راجع به گونۀ «انسان» شروع می شود؛ گونه ای زمخت، بی تمدن و عمیقا ناراحت. شخصیت اصلی داستان «آرتور دنت»، زمانی که متوجه می شود خانه اش قرار است تخریب شود، با خوابیدن جلوی بولدوزر ها، سعی بر مانع شدن از کار آن ها دارد. در این حین، «فورد پریفکت»، دوست آرتور که محقق در زمینۀ آدم فضایی هاست، به کمک او می آید اما، نمی توانند کاری از پیش ببرند.
تخریب خانۀ آرتور شروع می شود اما با ورود یک سفینه از فضا، متوقف می شود. صاحبین این سفینه، موجوداتی به نام «وگون»ها هستند که پس از رسیدن به زمین اعلام می کنند که می خواهند کرۀ زمین را نبود کنند. آرتور و فورد با زرنگی هرچه تمام تر به صورت مخفیانه وارد سفینۀ وگون ها می شوند و ماجراهای فضایی آن ها از این لحظه شروع می شود.
در ادامۀ رمان، خوانندگان با شخصیت های عجیب و غریب زیادی آشنا می شوند: از ستاره شناسی به نام «تریلیان» تا برادرزادۀ ناتنی فورد به نام «زاپود بیبلبروکس» که رئیس جمهور سابق کهکشان نیز بوده است!
کتاب «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها» تنها یک اثر طنز و علمی-تخیلی نیست. اگرچه این کتاب برای مخاطب عام نوشته شده است و با توجه به سبک و نثر آن، برای کودکان و نوجوانان نیز مناسب می باشد اما، درون مایه ای لایه لایه و عمیق دارد. در واقع شخصیت «آرتور دنت» پس از شروع سفرهای خود به فضا، به دنبال جستجوی رازها و چگونگی وجود کره زمین و انسانیت می پردازد.
سراسر این رمان بسیار جذاب و خواندنی، آکنده است از بسیاری از سوال های فلسفی به زبان ساده که اکثرا بی پاسخ مانده اند. داگلاس آدامز با نثر طنز و دلنشین خود، سعی بر آگاهی بخشی و ترویج پرسشگری راجع به فلسفۀ وجود انسان ها و اخلاقیات آن ها داشته است.
دیگر رمان های مجموعۀ «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها» عبارتند از «رستوران آخر جهان»، «زندگی، جهان و همه چیز»، «خداحافظ برای همیشه و ممنون بابت او همه ماهی» و «بیشترش چیز خاصی نیست». همۀ رمان های این مجموعه توسط آرش سرکوهی ترجمه شده و توسط نشر چشمه منتشر شده است. از جمله دیگر آثار ترجمه شده توسط آرش سرکوهی می توان به مجموعه داستان های کوتاه «سر دسته ها» از ماریو وارگاس یوسا اشاره کرد.
در بخش هایی از کتاب راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها می خوانیم:
وگون ها یکی از نچسب ترین و بدخلق ترین نژادهای کهکشان اند. شرور و بدجنس نیستند، اما هم بداخلاق اند و بوروکرات، هم سمج و بی احساس. حتا برای نجات مادربزرگ خودشون از دست سوسک شکموی سیارۀ ترال هم اول باید فرم های رسمی رو سه بار پُر کنند، امضا کنند، بفرستند به ادارات مربوطه، پس بفرستند، به فرم ها اشکال بگیرند، فرم ها رو گم کنند، دوباره پیدا کنند، به دادگاه شکایت کنند، فرم ها رو دوباره گم کنند، تو یه دِه کوره ای انبار کنند و آخرسر بفروشند به بقالی محل.
اون سر دنیا، توی یه بخشِ ملال آور و کشف نشدۀ یکی از نواحی بی اهمیت و از مد افتادۀ بازوی غربی کهکشان، خورشید زرد و کوچکی می درخشه که هیچکس براش تره هم خُرد نمی کنه. دور این خورشید و به فاصلۀ نود و هشت میلیون مایلیِ اون، یه سیارۀ کوچک و بی اهمیت می چرخه. ساکنان این سیارۀ سبز و آبی رنگ، که جدشون به میمون ها می رسه، اون قدر عقب مونده اند که فکر می کنند با اختراع ساعت دیجیتال فیل هوا کردند.
تاریخ تکامل هر تمدن مهمی تو کهکشان از سه مرحلۀ مشخص و مجزا می گذره: زنده موندن، دانش اندوختن و تکمیل کردن دانش. به این مراحل می گن مراحل «چه جوری، چرا و کجا». برای مثال مهم ترین سؤال مرحلۀ اول اینه «چه جوری غذا پیدا کنیم که از گشنگی نمیریم؟» مهم ترین سؤال مرحلۀ دوم، «چرا غذا می خوریم؟» و مهم ترین سؤال مرحلۀ سوم، «خوشمزه ترین کباب رو از کجا می شه خرید؟» شاید بتوان گفت که غرب در نیمۀ دوم قرن بیستم در حال گذار از مرحلۀ دوم به مرحلۀ سوم است. مسایل و پرسش های مهم فلسفی و سیاسی اهمیت خود را برای اغلب مردم از دست داده اند، چرا که پاسخی برای آن ها یافت نشده و کوشش ها به جایی نرسیده یا آدمی را به جایی نرسانده اند. در غیبت این پرسش ها لذت یا همان مرحلۀ سوم آدامز «خوشمزه ترین کباب رو از کجا می شه خرید؟» به دغدغۀ اصلی بدل شده است.
نشر چشمه
