نقد و بررسی
علوم هشتم تیزهوشان مبتکران
چکیده
کتاب علوم هشتم سری تیزهوشان، شامل درسنامه ها و پرسش های چهار گزینه ای می باشد که برای دانش آموزان مدارس تیزهوشان و پیشتاز در انتشارات مبتکران تألیف شده است. صد البته، دانش آموزان مستعد مدارس دولتی که این توانایی را در خود می بینند که می توانند بیشتر از کتاب درسی بدانند و یا با مطالب تکمیلی و پیشرفته آشنا شوند، می توانند از این کتاب استفاده کنند.
فهرست کتاب تنها شامل فصول 15 گانۀ علوم هشتم می باشد و اطلاعات بیشتری را به مخاطب ارائه نمی دهد و بهتر بود شماره صفحات آزمون ها نیز درون فهرست قرار داده می شد. قالب کلی کتاب در هر فصل به این صورت است که ابتدا درسنامه ها و سپس آزمون ها قرار گرفته اند.
درج تست های آزمون های بین المللی به همراه درسنامه های فراتر از کتاب درسی، از ویژگی های منحصر به فرد این کتاب است و مطالعۀ آن به تمام دانش آموزان توصیه می شود. در ادامه به بررسی کتاب علوم 8 ام تیزهوشان مبتکران اثر مصطفی قنبری می پردازیم.
سایز و نوع فونت نوشته ها در درسنامه ها با پرسش نامه ها (آزمون ها) تفاوت زیادی دارد. اگرچه فونت درشت تر پرسش نامه ها، رؤیت نوشته ها را تسهیل می بخشد، اما فونت درسنامه ها نیز برای مطالعه مطالب قابل قبول می باشد. فاصله بین خطوط و حاشیۀ صفحات مطلوب است و جملات، کمترین فشردگی را دارند. اغلب عکس های چاپ شده سیاه و سفید می باشند و فاقد کیفیت مناسب هستند. بعنوان مثال عکس های سنگ های رسوبی و دگرگونی صفحه 176 از کیفیت بالایی برخوردار نمی باشد. کاغذ بکار رفته در کتاب سفید، سبک و مقام می باشد.
در واقع هدف اصلی از نگارش کتاب تیزهوشان علوم هشتم مبتکران، آشنایی دانش آموزان با آزمون های مختلف بین المللی می باشد تا آزمون های داخلی. این کتاب دارای حجم 338 صفحه و تعداد 1,054 تست می باشد. با توجه به بازبینی های متعدد کتاب علوم هشتم مبتکران، به ندرت غلط املایی و علمی در آن مشاهده می شود.
استفاده از این کتاب، به همه دانش آموزان با هر سطح علمی، پس از مطالعۀ کتاب درسی و تدریس دبیر پیشنهاد می شود. قبل از خرید اینترنتی کتاب علوم 8 ام تیزهوشان مبتکران ادامه مطلب را بخوانید.
آموزش (درسنامه)
درسنامه های کتاب علوم 8 تیزهوشان مبتکران به دو بخش کلی تقسیم بندی می شوند؛ بخش هایی تحت عنوان "چکیده ای منطبق با کتاب درسی" و "فراتر از کتاب درسی". در واقع هر درسنامه از مباحث کتاب درسی و مطالب فراتر از آن تشکیل شده است. به این ترتیب مخاطبان درسنامه ها، طیف وسیعی از دانش آموزان با هر سطح علمی خواهند بود.
همانطور که از نام درسنامه های بخش اول مشخص است، چکیده ای از مطالب فصل می باشد، بنابراین تمام مباحث و موضوعات را بطور کامل بسط و گسترش نمی دهد. بعنوان مثال مباحث مربوط به تجزیه آب اکسیژنه که در یکی از "فکر کنید" های فصل 2 قرار دارد، بطور جزئی و در حد چند کلمه درون درسنامه به آن اشاره شده است و یا موضوع "آزاد شدن انرژی با تغییر شیمیایی در بدن جانداران"، تنها در حد یک پاراگراف توضیح داده شده است. با این وجود، کوتاه و مختصر بودن بخش اول درسنامه ها، هم برای دانش آموزانی که به مطالب کتاب مسلط می باشند و هم دانش آموزان با پایه ضعیف تر تحصیلی مفید بنظر می رسد.
در بخش دومِ درسنامه های کتاب علوم هشتم مبتکران، برخی از موضوعات مهمِ مرتبط با هر فصل انتخاب شده و با توضیحات بیشتر و درج محتوای پیشرفته تر کامل می شوند. بعنوان مثال در فصل دوم، تغییرات گرماده و گرماگیر به همراه نمودارهای انرژی و زمان، بخوبی توصیف شده اند.
در نگارش درسنامه ها بیشتر تلاش شده که دانسته های جدیدتر و پیشرفته تر به دانش آموزان ارائه شود تا اینکه به درج نکات و عمق دادن به مطالب پرداخته شود. بعنوان مثال در بخش "فراتر از کتاب" فصل تنظیم هورمونی، به ناهنجاری های رشدی از جمله نانیسم (کوتولگی) و ژیگاتیسم (غول آسایی) اشاره شده است که مطالب پیشرفتۀ هورمون رشد می باشند. و یا در موضوع غده تیروئید به هورمون های T3، T4 و کلسی تونین اشاره شده است که موضوعات پیشرفتۀ هورمون ها هستند.
در کتاب علوم هشتم مبتکران سری تیزهوشان، سطح تست ها و سوالات درج شده در آزمون ها تقریباً آسان می باشد، همچنین تمامی تست ها از موضوعات درسنامه ها طرح شده اند و تستی خارج از آنها وجود ندارد. در انتهای درسنامه ها، یک جدول کلمات متقاطع با واژگان کلیدیِ آن فصل قرار داده شده تا دانش آموزان بتوانند مفاهیم کلیدی را با سرگرمی و در اوقات فراغت خود مرور و یادآوری کنند.
با تمام این تفاسیر و با وجود هر دو بخش درسنامه ها، کتاب علوم هشتم آقای مصطفی قنبری، هم برای دانش آموزان تیزهوش و برای آن دسته از دانش آموزانی که سطح تحصیلی بالایی ندارند و به دنبال ارتقای آن هستند توصیه می شود.
تست (تمرین)
در انتهای هر فصل از کتاب علوم هشتم تیزهوشان مبتکران، 2 نوع آزمون وجود دارد. اولین آزمون مطابق با مطالب کتاب درسی می باشد به نحوی که تمام جزئیات فصل مورد نظر را پوشش می دهد. در این نوع آزمون ها دانش آموز با 10 تست مواجه می شود. سطح این تست ها بسیار ساده می باشد و با مطالعۀ کتاب درسی به راحتی می توان به این سوالات پاسخ داد. بعنوان مثال در یکی از تست های فصل حس و حرکت، در مورد تعداد انواع گیرنده های نوری پرسیده شده است و یا تست دیگر در مورد محل مرکز بینایی می باشد که پاسخ های این تیپ سوالات کاملاً روشن و واضح است. دانش آموزان پس از پاسخ دادن به سوالات "مطابق با سطح کتاب درسی"، با سوالاتی در همان مبحث روبرو می شوند که در آزمون های معتبر بین المللی طرح شده اند.
در واقع نگرش جدیدی در تألیف کتاب حاضر علی الخصوص آزمون های آن وجود دارد، بطوریکه هدف از تالیف این بخش بیشتر آشنایی دانش آموزان با آزمون های استاندارد جهانی و به نوعی آماده کردن دانش آموزان برتر و پیشتاز برای شرکت در المپیادهای بین المللی است. سطح این آزمون ها نیز خیلی دشوار نیست و تمام نکات مربوط به این سوالات در بخش "فراتر از کتاب درسی" درسنامه ها قرار داده شده است. به عبارت دیگر از درج تست های دشوار و پیچیده پرهیز شده است.
تعداد تست ها برای تمام فصول تقریباً یکسان می باشد و میزان تست ها با توجه به اهمیت و محتوای هر فصل تغییر نمی کند. بعنوان مثال برای فصل پر محتوا و مهم "تنظیم هورمونی" 70 تست و برای فصل کم اهمیت "کانی ها" نیز 70 تست مطرح شده است. دو آزمون پیشرفت تحصیلی سال 98-99 و آزمون علوم تجربی تکمیلی، حسن ختام پرسش نامه ها می باشند که در انتهای کتاب قرار دارند. تعداد تست های این دو آزمون به ترتیب 15 و 10 سوال می باشد. سطح بالای تست های ترکیبی و مفهومی این آزمون ها، برای دانش آموزان مفید و کارامد بنظر می رسد.
در انتهای کتاب علوم 8 ام تیزهوشان مبتکران، پاسخنامه تشریحی قرار داده شده است تا دانش آموز بتواند هم فراگیری خود را ارزیابی کند و هم درک کامل تر و دقیق تری از مفاهیم مطرح شده بدست آورد. با این وجود تعداد کمی از تست ها فاقد پاسخنامه تشریحی می باشند، همچنین در هیچ یک از تست ها سایر گزینه ها بررسی نشده است. دلیل این امر می تواند در سطح ساده سوالات باشد، بطوریکه نیازی به توضیحات بیشتر و بررسی گزینه ها نمی باشد. در پاسخ به برخی تست های مشابه که حاوی نکات و مباحث تکراری می باشند، به پاسخنامه های قبلی ارجاع داده شده است.
با اینکه سطح تست ها و سوالات در حد آزمون های تیزهوشان و پیشرفت تحصیلی نمی باشد، اما درج نمونه تست های آزمون های بین المللی ایده نوینی است که می تواند برای هر دانش آموز مقطع متوسطه هشتم جذاب و ایده آل می باشد.
تعداد تست ها و سوالات
|
درس
|
عنوان
|
تست
|
|
1
|
مخلوط و جداسازی مواد
|
65
|
|
2
|
تغییر های شیمیایی در خدمت زندگی
|
200
|
|
3
|
از درون اتم چه خبر
|
110
|
|
4
|
تنظیم عصبی
|
52
|
|
5
|
حس و حرکت
|
61
|
|
6
|
تنظیم هورمونی
|
44
|
|
7
|
الفبای زیست فناوری
|
57
|
|
8
|
تولید مثل در جانداران
|
80
|
|
9
|
الکتریسیته
|
125
|
|
10
|
مغناطیس
|
15
|
|
11
|
کانی ها
|
40
|
|
12
|
سنگ ها
|
56
|
|
13
|
هوازدگی
|
30
|
|
14
|
نور و ویژگی های آن
|
88
|
|
15
|
شکست نور
|
31
|
|
مجموع
|
1,054
|
بیشتر
کمتر
انتشارات مبتکران
