آشنایی کامل با رشته رادیولوژی یا پرتوشناسی
معرفی رشته رادیولوژی یا پرتوشناسی
رشته رادیولوژی که در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری تحت عنوان تکنولوژی پرتوشناسی معرفی می شود از جمله رشته های زیرگروه یک علوم تجربی می باشد که در حیطه علوم پزشکی و پیراپزشکی قرار دارد. پذیرش آن در مقطع کارشناسی بوده و تحصیل آن حدوداً ۴ سال به طول می انجامد. هدف نهایی این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند ضمن آشنایی با دستگاه های تصویربرداری پزشکی همانند سیستم های دیجیتال، سی تی اسکن، ام آر آی و… به انجام تصویربرداری های اختصاصی از درون بدن انسان همانند سیستم های گوارشی، قلب و عروق، مجاری ادراری و تناسلی و… بپردازند و در زمینه های تشخیصی با پزشکان همکاری داشته باشند. باید توجه داشته باشید که روش های تصویربرداری در این رشته به سه حالت انجام می شوند که عبارتند از:
- روش پرتوی یونیزان مانند: رادیوگرافی و ماموگرافی
- روش پرتوی غیر یونیزان مانند: ام آر آی و سونوگرافی
- روش های پزشکی هسته ای
بنابراین باید دقت داشته باشید که کارهایی همچون سونوگرافی نیز در حیطه این رشته می باشد و در رشته مجزایی نیست. کارشناسان پرتوشناسی یا تکنسین های رادیولوژی با کمک انواع فناوری های تصویربرداری از قسمت های مختلف بدن مطابق با دستورات پزشک معالج تصویربرداری می کنند تا بتوانند علل انواع دردها، شکستگی ها و… را با کمک تصویر ها نشان دهند.
لازم به ذکر است که متخصص رادیولوژی با کارشناس رادیولوژی تفاوت بسیاری دارند. متخصصان رادیولوژی کسانی هستند که دوران ۷ ساله پزشکی عمومی را به اتمام رسانیده و سپس در زیرشاخه رادیولوژی مدرک تخصص دریافت کردند، در حالی که کارشناسان رادیولوژی که همین رشته مورد بحث ما نیز می باشند، کسانی هستند که در دوره چهار ساله مقطع کارشناسی رادیولوژی شرکت کرده اند و در واقع مدرک کارشناسی و یا لیسانس رادیولوژی را دریافت کرده اند. همچنین آنها در محیط کار نیز وظایف متفاوتی دارند، بدین صورت که وظیفه کارشناسان رادیولوژی انجام تصویربرداری بنا به نیاز بیمار و به تشخیص پزشکان میباشد، در حالی که وظیفه متخصصان رادیولوژی توصیف وضعیت بیمار و انجام سایر مراحل نظیر چکاپ و… است.
دروس رشته رادیولوژی یا پرتوشناسی
رشته رادیولوژی در مقطع کارشناسی دارای 130 واحد درسی می باشد که عبارتند از:
دروس عمومی: 22 واحد
- مبانی نظری اسلام
- اخلاق اسلامی
- انقلاب اسلامی
- تاریخ و تمدن اسلامی
- آشنایی با منابع اسلامی
- ادبیات فارسی
- تربیت بدنی 1 و 2
- جمعیت و تنظیم خانواده
- زبان عمومی
دروس پایه و اختصاصی: 92 واحد
- فیزیک عمومی
- ریاضیات عمومی
- زبان تخصصی
- آناتومی 1 و 2 و 3
- فیزیولوژی
- آسیب شناسی عمومی
- کاربرد رایانه در تصویربرداری پزشکی
- مدیریت بیمارستانی و رفتار سازمانی
- ثبت و نمایش تصاویر در پزشکی
- فیزیک پرتوشناسی تشخیصی
- روش های پرتونگاری 1 و 2 و 3
- بیماری شناسی
- رادیوبیولوژی
- روش های پرتونگاری اختصاصی
- ارزیابی تصاویر پزشکی 2
- دوزیمتری پرتوهای یونیزان
- اصول فیزیکی سیستم های توموگرافی کامپیوتری
- اصول فیزیکی سیستم های تصویربرداری MRI
- حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان در بخش های پرتوشناسی تشخیصی
- سمینار 1 و 2
- کارآموزی 1 و 2 و 3 و 4
- بهداشت عمومی
- آمار
- زیست شناسی سلولی
- آشنایی با فناوری نوین اطلاعات
- اخلاق حرفه ای
- اصطلاحات پزشکی در رادیولوژی
- فیزیک پرتوها
- مراقبت از بیمار در بخش تصویربرداری پزشکی
- آشنایی با ساختمان و ویژگی های مواد کنتراست زا در تصویربرداری پزشکی
- ارزیابی تصاویر پزشکی 1
- تصویربرداری با امواج فراصوتی در پزشکی
- آناتومی مقطعی
- تکنیک ها و جنبه های بالینی توموگرافی کامپیوتری
- تضمین و کنترل کیفی روش های تصویربرداری پزشکی
- تعمیرات و نگهداری مقدماتی دستگاه های رادیولوژی
کارآموزی در عرصه: 16 واحد
- کارآموزی در عرصه 1 و 2 و 3 و 4
وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته رادیولوژی یا پرتوشناسی
همانطور که در قسمت های قبل بیان شد، کارشناسان رادیولوژی وظایفی از جمله عکسبرداری از نقاط مختلف بدن بیماران، نگهداری تجهیزات رادیوگرافی، مراقبت از بیماران در برابر اشعه ها در هنگام تصویربرداری، آماده کردن دستگاه های مربوطه، تهیه گزارش تصویربرداری برای پزشکان و… دارند. آنها در ابتدا صرفاً به کارهای مقدماتی تر از جمله تصویربرداری های ساده مثل دست و پا می پردازند و زمانی که به طور کامل بر کار مسلط شوند می توانند تصویربرداری های پیچیده تری همچون دستگاه گوارش را نیز انجام دهند.
با توجه به نیاز جدی بیمارستان های دولتی و خصوصی و مراکز درمانی به کارهای کارشناسان این رشته، باید گفت که این رشته فرصت های شغلی خوب و متنوعی دارد. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در جاهای بسیاری از جمله موارد زیر مشغول به کار شوند:
- بخش رادیولوژی بیمارستان ها دولتی و خصوصی
- کلینیک های تصویربرداری پزشکی
- درمانگاه ها
- مطب ها
- مراکز تصویربرداری
همچنین آنها می توانند در صورت توانمندی و داشتن تجربه کافی به همراه یک پزشک متخصص رادیولوژی، مرکز رادیولوژی و تصویربرداری پزشکی خصوصی خود را تاسیس کنند که در آمد بسیار بیشتری نسبت به سایر کارها خواهد داشت. کارشناسان رادیولوژی بسته به مکانی که در آن مشغول به کار می شوند، حقوق و درآمدهای متفاوتی دارند. افرادی که در مراکز دولتی مانند بیمارستان ها، کلینیک ها و یا درمانگاه های تحت نظارت دولت مشغول به فعالیت باشند، درآمدی مطابق حقوق مصوب دولتی در هر سال خواهند داشت که البته با افزایش میزان مهارت، تجربه و سابقه کاری این میزان افزایش می یابد، و افرادی که در مراکز خصوصی و یا مراکز تأسیسی خود مشغول به فعالیت می شوند، از درآمد بسیار بیشتری برخوردارند که این میزان نیز براساس شهر، منطقه و تعداد مراجعه کنندگان متغیر است.
توانایی های لازم برای رشته رادیولوژی
با توجه به این که محل کار کارشناسان تکنولوژی پرتوشناسی که شامل مراکز پرتودرمانی، مراکز رادیولوژی و بیمارستان ها می باشد، بسیار زیاد با بیماران در ارتباط است، ضمن اینکه بیماران ممکن است سالم باشند یا مشکل خاصی داشته باشند، یک رادیولوژیست باید آستانه تحمل و توانایی کافی جسمی و روحی را داشته باشد تا بتواند ضمن انجام وظایف خود صبور باشد تا احساس ناخوشایندی به بیماران دست ندهد.
از طرفی دانشجویان این رشته باید بتوانند دروس تئوری دانشگاه که عمدتا در مباحث ریاضیات و فیزیک می باشد را به صورت عملی در بازار کار به کار گیرند. بنابراین تسلط آنها به این دروس و کسب تجربه های عملی کافی برای آنها ضروری می باشد.
وضعیت سربازی دانشجویان رشته رادیولوژی
رشته رادیولوژی نیز همانند بعضی از رشته های حیطه درمان، طرح تعهد خدمت اجباری دارد و دانش آموختگان این رشته باید 2 سال طرح را در یکی از مراکز دولتی که توسط وزارت بهداشت تعیین می شود، بگذرانند. البته این دو سال همراه با حقوق و بیمه خواهد بود و برای دانشجویان به منزله سابقه کار به شمار می آید.
امکان ادامه تحصیل رشته رادیولوژی در داخل و خارج کشور
در داخل کشور امکان ادامه تحصیل در رشته رادیولوژی تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری فراهم است و گرایش های تحصیلی زیادی هم وجود دارند که فارغ التحصیلان این رشته می توانند از طریق شرکت در آزمون های ارشد و دکتری وزارت بهداشت آن ها را انتخاب کنند که در بخش بعد به معرفی آنها می پردازیم.
در رابطه با ادامه تحصیل این رشته در خارج از کشور باید گفت که هر کشور و هر دانشگاه شرایط و استاندارد های مشخصی را برای قبولی درخواست پذیرش دانشجویان می طلبد. بنابراین به منظور ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور باید شرایط دانشگاه مورد نظر خود را شناسایی کرده و مدارک و پیش نیازهای لازم را برای ورود به دانشگاه مد نظر ارائه دهید. لازم به ذکر است که حتما باید از رزومه قوی تحصیلی و سطح علمی بالایی برخوردار باشید زیرا که رقابت در این زمینه بسیار فشرده و تنگاتنگ است.
گرایش های رشته رادیولوژی در مقاطع تحصیلات تکمیلی
همان طور که گفته شد فارغ التحصیلان این رشته، به جز رشته رادیولوژی، در رشته های دیگری در مقطع کارشناسی ارشد می توانند ادامه تحصیل دهند که عبارتند از :
- مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
- مهندسی پزشکی (زیست مواد)
- اپیدمیولوژی
- ارزیابی فناوری سلامت
- اقتصاد بهداشت
- انفورماتیک پزشکی
- آمار زیستی
- رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی
- فناوری اطلاعات سلامت
- علوم تشریحی
- فیزیک پزشکی
- کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
- مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
- نانوتکنولوژی پزشکی
- رشته زیست فناوری پزشکی
- رفاه اجتماعی
- تاریخ علوم پزشکی
- آموزش پزشکی-ژورنالیسم پزشکی
- فناوری تصویربرداری پزشکی
- تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی
- مدیریت برنامه ریزی الکترونیکی در علوم پزشکی
همچنین فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی ارشد صرفا بر اساس گرایشی که در آن گرایش مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کرده اند، می توانند وارد رشته های مقطع دکتری تخصصی شوند؛ زیرا در مقطع دکتری تخصصی امکان تغییر رشته وجود نخواهد داشت.