آشنایی کامل با رشته بینایی سنجی
معرفی رشته بینایی سنجی
رشته بینایی سنجی از جمله رشته های کارشناسی زیر گروه یک علوم تجربی می باشد که طول دوران تحصیلی آن ۴ سال است. پذیرش در این رشته به صورت کشوری می باشد و در آن بومی گزینی وجود ندارد. رشته بینایی سنجی یا اپتومتری یکی از شاخه های علم بینایی است که در زمینه های مرتبط با بیماری، سلامت و بهداشت چشم ها، مراقبت های اولیه از بینایی شامل معاینات کامل چشم، سنجش میزان بینایی، ارزیابی دید دو چشمی، دید رنگ ها، غربالگری و… فعالیت می کند. فارغ التحصیلان این رشته باید به بررسی اولیه سلامت چشم ها بپردازند و معاینات گسترده ای از بحث بینایی را بتوانند انجام دهند. همچنین آن ها می توانند برای بعضی از مسائل همچون ضعیف شدن چشم ها عدسی های مناسب را تجویز کنند، البته در مسائل خاص و حساس بیمار را به چشم پزشکان ارجاع می دهند.
تفاوت رشته بینایی سنجی و چشم پزشکی در چیست؟
یکی از مهم ترین سوالات و مسائلی که بعضی از دانش آموزان آن را میپرسند تفاوت رشته بینایی سنجی و چشم پزشکی می باشد که در پاسخ باید گفت این دو رشته را نباید با یکدیگر اشتباه گرفت، زیرا چشم پزشکان، پزشکانی هستند که پس از طی کردن دوران پزشکی عمومی، مدرک تخصصی چشم پزشکی را دریافت کرده اند و علاوه بر انجام عملیات هایی همانند بینایی سنجی کارهایی از جمله عمل جراحی چشم نیز را انجام می دهند و بیماری های چشمی را به طور کامل درمان می کنند. به طور مثال درمان بیماری های چشمی همچون آب مروارید، گلوکوم و جراحی استرابیسم بر عهده جراحان چشم پزشکی میباشد. در حالی که فارغ التحصیلان رشته بینایی سنجی یا اپتومتریست ها همانطور که گفته شد صرفاً چشم و سایر قسمت های سیستم بینایی را معاینه می کنند و در صورت وجود مشکل عینک یا لنز های تماسی متناسب را تجویز میکنند. همچنین در زمینه های دیگری از جمله درمان تنبلی چشم کودکان، ساخت و ارائه عینک های طبی، بررسی انحرافات چشمی و… نیز فعالیت دارند.
رشته بینایی سنجی در مقطع کارشناسی دارای ۱۴۶ واحد درسی می باشد که ۲۳ واحد آن مربوط به دروس عمومی، ۴۲ واحد مربوط به دروس پایه و اصلی، ۷۳ واحد مربوط به دروس اختصاصی و ۸ واحد نیز به پایان نامه و کارآموزی اختصاص دارد. توجه داشته باشید که این رشته در مقطع کارشناسی گرایش خاصی نداشته و به صورت عمومی ارائه می شود.
دروس رشته بینایی سنجی
دروس عمومی
- معارف اسلامی 1
- ادبیات فارسی 1
- اخلاق و تربیت اسلامی 1 و 2
- زبان خارجی
- فارسی 2
- تربیت بدنی 1 و 2
- معارف اسلامی 2
- زبان خارجی 2
- تاریخ اسلام
- انقلاب اسلامی و ریشه های آن
- متون اسلامی
- زیست شناسی
دروس پایه و اصلی
- فیزیک نور
- شیمی عمومی
- بیوشیمی
- فیزیولوژی عمومی
- تشریح عمومی و اعصاب
- آمار حیاتی
- کمک های اولیه
- اورژانس های چشم
- آسیب شناسی عمومی
- میکروب شناسی
- ابزرواسیون
- تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی
- زبان تخصصی
- اپتومتری
- بینایی محیطی
- داروشناسی
- علائم چشمی در بعضی از بیماری های داخلی
- ژنتیک و چشم
- تشریح و بافت شناسی چشم
- فیزیولوژی چشم
- اپتیک هندسی و فیزیکی
- لابراتوار اپتیک
- فیزیولوژی اپتیک
- مقدمات اپتومتری
دروس تخصصی
- اپتیک هندسی و فیزیکی 1
- اپتیک هندسی و فیزیکی 2
- لابراتوار اپتیک 1
- لابراتوار اپتیک 2
- فیزیولوژی اپتیک 1
- فیزیولوژی اپتیک 2
- مقدمات اپتومتری
- ابزرواسیون
- تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی
- زبان تخصصی
- اپتومتری 1
- اپتومتری 2
- اپتومتری 3
- بینایی محیطی
- عدسی های تماسی 1
- عدسی های تماسی 2
- آسیب شناسی چشم 1
- آسیب شناسی چشم 2
- اپتومتری کودکان 1
- اپتومتری کودکان 2
- اپتومتری افراد مسن و نیمه بینایان
- اپتومتری مشاغل و بهداشت چشم
- اپتومتری پیشرفته
- آنالیز مشاهدات کلینیکی
- مکانیسم دید دو چشمی
- درمان آنومالی های دو چشمی 1
- درمان آنومالی های دو چشمی 2
وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته بینایی سنجی
به دلیل پذیرش کم دانشجو در رشته بینایی سنجی در کنکور هر سال، بازار کار این رشته در وضعیت مناسبی قرار دارد و فارغ التحصیلان این رشته می توانند به سرعت و به خوبی جذب بازار کار شوند. فارغ التحصیلان رشته کارشناسی بینایی سنجی می توانند در مراکز متعددی از جمله بیمارستانها، مجتمع های توانبخشی، موسسات ساخت و فروش عینک طبی، مراکز بهداشت، کلینیک های بینایی سنجی و چشم پزشکی خصوصی و دولتی سازمان های دولتی مثل سازمان های نظامی، شرکت های فروش و واردات تجهیزات چشم پزشکی و… استخدام شوند.
همچنین آنها می توانند با داشتن برخی شرایط و سرمایه کافی دفتر بینایی سنجی و یا مطب خصوصی خود را تاسیس کنند. ضمنا هر ساله در مراکز متعددی از جمله بهزیستی و آموزش و پرورش برای انجام طرح های غربالگری و جلوگیری از تنبلی چشم دانش آموزان و دیگران از اپتومتریست ها دعوت به همکاری می شود.
میزان درآمد اپتومتریست ها بسته به محیط کار، میزان سابقه، تحصیلات و مهارت آنها متفاوت می باشد. افرادی که در مراکز دولتی مشغول به کار شوند، حقوق مطابق حقوق رسمی تصویب شده در هر سال توسط دولت را دریافت می کنند و کسانی که در مراکز خصوصی و یا مطب شخصی خود فعالیت می کنند می توانند درآمد بسیار بیشتری را کسب کنند. همچنین اپتومتریست ها اگر علاوه بر تجویز عینک، به ساخت انواع عینک و فروش آن بپردازند می توانند درآمد بیشتری را نیز کسب کنند.
به طور کلی باید گفت در صورت داشتن مهارت و تحصیلات کافی، این رشته دارای بازار کار و درآمد مناسبی میباشد.
توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته بینایی سنجی
رشته بینایی سنجی بر خلاف اکثر رشته های پیراپزشکی، رشته کم استرسی می باشد. درواقع افرادی که طاقت خون و صحنه های ناخوشایند در رشته های بالینی مثل پزشکی، پرستاری و… را ندارند، می توانند سراغ رشته بینایی سنجی بروند. در این رشته به دلیل کار با عضو ظریف و حساس چشم داشتن برخی ویژگی حائز اهمیت است که برخی از آنها عبارتند از:
- درک قوی از مباحث ریاضی و فیزیک
- داشتن دقت و توجه زیاد به جزئیات
- توانایی سازگاری با تکنیک ها و ابزار جدید
- توانایی حفظ تمرکز برای کارهای تکراری
- مهارت های ارتباطی قوی
- توانایی اولویت و روحیه دادن به بیماران مضطرب
- توانایی توضیح ایده ها و دستورالعمل ها به کودکان
- مهارت های خوب سازمانی و مدیریتی
دوره خدمت سربازی برای دانشجویان رشته بینایی سنجی
گذراندن طرح دوساله در رشته بینایی سنجی برخلاف سایر رشته های حیطه پزشکی و پیراپزشکی اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد. اما اگر فارغ التحصیلان رشته بینایی سنجی بخواهند مطب بینایی سنجی خود را تاسیس کنند، برای دریافت مجوز ملزم به گذراندن طرح دوساله بینایی سنجی هستند.
امکان ادامه تحصیل رشته بینایی سنجی در داخل و خارج کشور
در داخل کشور فارغ التحصیلان رشته بینایی سنجی می توانند به دو صورت ادامه تحصیل بدهند:
- رشته بینایی سنجی علاوه بر مقطع کارشناسی، در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز در ایران وجود دارد. بنابراین، فقط دانشجویان رشته بینایی سنجی می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و کسب نمره قبولی در رشته بینایی سنجی ادامه تحصیل دهند.
- دانش آموختگان کارشناسی رشته بینایی سنجی می توانند در رشته های زیرمجموعه پزشکی و پیراپزشکی که در بخش بعد به آنها می پردازیم ادامه تحصیل دهند.
جهت ادامه تحصیل در خارج از کشور برخورداری از یک مدرک زبان معتبر برای اپلای (درخواست پذیرش) در این رشته از الزامات است و همچنین برخورداری از سابقه ی کار در یک کلینیک درمانی یا بیمارستان به عنوان بینایی سنج برای پذیرش در مقاطع تکمیلی مورد توجه قرار می گیرد.
گرایش های رشته بینایی سنجی در مقاطع تحصیلات تکمیلی
رشته های مقطع کارشناسی ارشد بینایی سنجی
- رشته بینایی سنجی
- رشته مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
- رشته مهندسی پزشکی (زیست مواد)
- رشته اپیدمیولوژی
- رشته ارزیابی فناوری سلامت
- رشته اقتصاد بهداشت
- رشته انفورماتیک پزشکی
- رشته آمار زیستی
- رشته سلامت سالمندی
- رشته علوم تشریحی
- رشته فناوری اطلاعات سلامت
- رشته فیزیولوژی
- رشته فیزیک پزشکی
- رشته مدیریت توانبخشی
- رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
- رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
- رشته نانوتکنولوژی پزشکی
- رشته زیست فناوری پزشکی
- رشته رفاه اجتماعی
- تاریخ علوم پزشکی
- آموزش پزشکی
- ژورنالیسم پزشکی
- تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی
- برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی
رشته های مقطع دکتری بینایی سنجی
همچنین رشته اپتومتری در مقطع دکترا دارای گرایش های بینائی سنجی مرتبط با پیری، بینایی سنجی رفتاری، نورو-اپتومتری، بینایی سنجی و درمان دید کم و بینایی سنجی کودکان می باشد.