همه چیز درباره المپیاد ادبی
اولین المپیاد ادبی دانش آموزی در سال ۶۷-۱۳۶۶، با هدف تشویق دانش آموزان مستعد به تحصیل در رشته ی زبان و ادبیات فارسی برگزار شد. این المپیاد بعد از المپیاد های ریاضیات و در کنار المپیاد فیزیک، هرسه از قدیمی ترین المپیاد های کشوری هستند. المپیاد ادبیات تنها المپیادی است که محدودیتی برای هیچ رشته ای ندارد و تمام دانش آموزان رشته های نظری میتوانند در آن شرکت کنندT بنابراین انتظار حضور گسترده تری از داوطلبان در آن وجود دارد. لازم به ذکر است که با مصوبه ی شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۹۱ به بعد برندگان مدال طلای المپیاد ادبی، میتوانند در هر یک از رشته های دانشگاهی علوم انسانی و هنر بدون کنکور شرکت کنند.
مراحل المپیاد ادبی در ایران
المپیاد ادبی طی 3 مرحله برگزار می شود و بر خلاف المپیادهای ریاضی، شیمی و… تا کنون مرحله جهانی آن برگزار نشده است. درادامه به بررسی مراحل این المپیاد می پردازیم.
مرحله اول المپیاد ادبی
مرحله‌ی اول در بهمن ماه برگزار می‌شود، در این مرحله حدود هزار نفر از تمام داوطلبان، به مرحله ی بعدی می رسند. مرحله ی اول، شامل ۱۰۰ سوال چهارگزینه ای است که بخش قابل توجهی از سوال هایش از منابع غیردرسی می آیند.
مرحله دوم المپیاد ادبی
مرحله ی دوم در ادیبهشت ماه هر سال برگزار می شود و ۴۰ تا ۴۵ نفر را به مرحله ی سوم می رساند. مرحله ی دوم هم شامل ۱۰۰ سوال چهارگزینه ای است که برای موفقیت اطلاعات ادبی سطح بالاتری نیاز دارد.
مرحله سوم المپیاد ادبی
مرحله سوم (دوره آموزشی تابستان) معمولا از دهه اول تیر ماه آغاز می شود. روند آزمون در مرحله آموزشی تابستان، متفاوت با دو مرحله قبل است به این صورت که تمام برگزیدگان، در تهران جمع شده و طی چند هفته، آموزش دیده و مورد سنجش قرار می گیرند. انواع متفاوتی از کلاس های ادبی مانند نقد ادبی، شعر معاصر، شاهنامه و … برگزار می گردد و در پایان هر کلاس، آزمونی گرفته می شود که گاهی این آزمون، با کار عملی و پژوهشی نیز همراه است.
در نهایت تمامی شرکت کنندگان، مورد مصاحبه (کاملا علمی، حضوری و فردی) با اعضای کمیته علمی المپیاد قرار می گیرند تا هوش و دانش ادبی آن ها سنجیده شود. مجموع تمام آموزش ها و سنجش های این دوره، نمره نهایی هر شرکت کننده را تعیین می کند و بر این اساس مشخص خواهد شد که مدال ها به چه کسانی تعلق می گیرند.
شرایط عمومی و اختصاصی ثبت نام در المپیاد ادبی
- شرکت کننده، مشغول به تحصیل در پایه دهم یا یازدهم باشد.
- حضور دانش آموزان پایه دهم در آزمون المپیاد ادبی به صورت آزمایشی بوده و اجازه شرکت در دوره آموزشی تابستان را ندارند.
- داوطلبان پایه دهم و یازدهم درصورت برخورداری از شرایط ثبت نام المپیاد دانش آموزی می توانند در المپیادهای دیگر نیز شرکت کنند.
- نفرات برتر این آزمون، از شرکت در کنکور سراسری زیرگروه مربوطه معاف هستند و می توانند به ادامه تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظر خود بپردازند. هم چنین می توانند در کنار رشته های علوم انسانی، رشته های گروه آزمایشی هنر را نیز انتخاب نمایند.
مزایا و جوایز قبولی در مراحل دوم و سوم المپیاد کامپیوتر
- کسب حداقل یک مدال برنز (همه کسانی که در مرحله دوم پذیرفته می شوند مدال خواهند گرفت.)
- دعوت های متوالی از شما، برای حضور در اردوها، همایش ها و نشست های مختلف با حضور مسئولین کشوری و لشگری
- امکان دریافت بورسیه های تحصیلی از دانشگاه های معتبر دنیا؛ دریافت مدال المپیاد کامپیوتر رزومه علمی شما را بسیار پربار می کند.
- امکان تدریس در رشته المپیادی تان در موسسات، مدارس و کلاس های خصوصی؛ معمولا دانش آموزانی که مدال المپیاد کامپیوتر را دریافت می کنند در مدارس و آموزشگاه ها برای دانش آموزان کلاس های حل مسئله و … برگذار می کنند و می توانند درآمد مناسبی از این راه پیدا کنند.
مدال آوران المپیاد کامپیوتر بدون کنکور به دانشگاه می روند
- برندگان مدال طلای المپیادهای کشوری بدون شرکت در کنکور سراسری می توانند در هر رشته مربوطه و دانشگاه دلخواه به تحصیل بپردازند. همچنین بنا بر تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی در خرداد ۱۳۹۱، امکان ادامه تحصیل دارندگان مدال طلای المپیادهای ریاضی، فیزیک و کامپیوتر در رشته های گروه پزشکی و دارندگان مدال طلای المپیادهای ادبی در تمام رشته های علوم انسانی و هنر نیز فراهم شد.
مزایای مدال نقره و برنز المپیاد کامپیوتر در کنکور سراسری
- به نمره تراز کنکور سراسری مدال آوران نقره و برنز پانزده درصد افزوده شده و سپس در رتبه بندی کنکور مورد مقایسه قرار می گیرند. این دانش پژوهان می توانند به صورت مجزا انتخاب رشته نمایند و اگر ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در هر رشته دانشگاه را داشته باشند، امکان ادامه ی تحصیل در آن رشته دانشگاه را خواهند داشت.
- تمامی مدال آوران به عضویت بنیاد ملی نخبگان در آمده و علاوه بر دریافت حقوق ماهیانه و تسهیلات ویژه مالی و اعتباری برای انجام پروژه ها و شرکت در کنفرانس ها و همایش های علمی داخلی و خارجی، می توانند از تسهیلات نظام وظیفه بنیاد نیز استفاده کنند.
معافیت دارندگان مدال المپیاد کامپیوتر از خدمت سربازی
- مدال آوران طلا، نقره و برنز خدمت سربازی را به عنوان سرباز نخبه یک پروژه مرتبط با رشته دانشگاهی شان انجام می دهند و فقط در یک دوره بسیار کوتاه بخش آموزشی نظام وظیفه را می گذرانند و کارت پایان خدمت خود را دریافت می کنند. در این دوره سرباز نخبه ها حقوق خوبی نیز ستاد نیروهای مسلح دریافت می کنند.
همچنین در مورد مرحله چهارم یا مرحله جهانی باید گفت که تمام شرکت کنندگان بر اساس نمره فردی رتبه بندی شده و به بالاترین رتبه ها مدال تعلق خواهد گرفت. حداقل امتیاز برای دریافت مدال طلا، نقره یا برنز به نسبت 1 به 2 به 3 است و اگر شرکت کننده ای به حداقل 1 سؤال پاسخ دهد، لوح افتخار دریافت خواهد کرد. تا به حال 5 کشور چین، روسیه، آمریکا، کره جنوبی و بلغارستان موفق شده اند در دوره هایی با تیم هایی شرکت کنند که همگی اعضایشان طلا برده اند.
منابع و مباحث المپیاد ادبی مرحله اول
منابع درسی
- کتاب‌های فارسی پایه دهم و یازدهم و علوم و فنون ادبی 1 و 2
- عربی، زبان قرآن ۱ و ۲ (ویژه‌ی رشته علوم انسانی)
منابع غیردرسی
شعر کهن
- شاهنامه فردوسی به تصحیح جلال خالقی مطلق، چاپ دایره المعارف بزرگ اسلامی (جلد 5، داستان رستم و شغاد و پادشاهی بهمن، همای و داراب)
- گرشاسب نامه اسدی توسی به تصحیح حبیب یغمایی (از نشستن گرشاسب بر تخت کابل تا پایان بخش رفتن گرشاسب به ساختن سیستان و اتمام آن)
- بهمن نامه ایران شاه (ایرانشان) بن ابی الخیر به تصحیح رحیم عفیفی (آگاهی یافتن فرامرز از گرفتار شدن زال بر دست شاه بهمن، صفحات 321-339، ابیات 5376-5719)
- دیوان فرخی به تصحیح محمد دبیرسیاقی (قصاید «فسانه گشت و کهن شد حدیث اسکندر» و «با کاروان حله برفتم ز سیستان»)
- دیوان سنایی به تصحیح محمد تقی مدرس رضوی («نظر همی کنم ار چند مختصر نظرم»، «برگ بی‌برگی نداری لاف درویشی مزن» و «ای یار مقامر دل پیش آی و دمی کم زن»)
- دیوان مسعود سعد سلمان به تصحیح مهدی نوریان (قصاید «نالم ز دل چو نای من اندر حصار نای» و «هوای دوست مرا در جهان سمر دارد»)
- دیوان حسن غزنوی به تصحیح محمد تقی مدرس رضوی («هر نسیمی که به من بوی خراسان آرد» و «وقت آن است که مستان طرب از سر گیرند»)
- غزلیات سعدی به تصحیح غلامحسین یوسفی (طیبات از غزل 289 تا پایان و خواتیم از آغاز تا پایان غزل 680)
- دیوان انوری به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی (ج2، غزلیات، قافیه «ی» از غزل 290 «ندارم جز غم تو غمگساری» تا پایان)
- دیوان خاقانی به تصحیح ضیاءالدین سجادی (غزلیات، قافیه «ی» از آغاز (ص665) تا پایان غزل «دلم که مرغ تو آمد به دام بازگرفتی» (ص679))
نثر کهن
- گلستان سعدی به تصحیح غلامحسین یوسفی (تمام کتاب)
- کیمیای سعادت به تصحیح حسین خدیوجم (ج2، رکن سوم، اصل ششم «در علاج دوستی مال و آفت بخل» و هفتم «در علاج دوستی جاه و حشمت» (صفحات149-205))
- تذکره الاولیا به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی («ذکر بایزید بسطامی»، «ذکر حسین منصور حلاج» و «ذکر ابوالحسن خرقانی»)
- کشف المحجوب به تصحیح محمود عابدی («ابویزید طیفور بن عیسی البسطامی» (صص162-164)، «ابوالمغیث الحسین بن منصور الحلاج» (صص229-233) و «ابوالحسن علی بن احمد الخرقانی» (صص248-249))
- داراب نامه طرسوسی به تصحیح ذبیح الله صفا (ج1، صص3-62)
شعر معاصر
- نیما یوشیج («پدرم»، «خنده سرد»، «داستانی نه تازه»، «کار شب‌پا»، «خروس می‌خواند»، «در فروبند»، «آقا توکا»، «اجاق سرد»، «هنگام که گریه …»، «ماخ اولا»، «در شب سرد زمستانی»، «مرغ آمین»، «قایق»، «خانه ام ابریست»، «هست شب»، «داروگ»)
- مهدی اخوان ثالث (آخر شاهنامه)
- احمد شاملو (ابراهیم در آتش)
داستان معاصر
- صادق هدایت (داستان کوتاه «سه قطره خون» از مجموعه داستان سه قطره خون)
- غلامحسین ساعدی (داستان کوتاه «قصه پنجم» از مجموعه داستان ترس و لرز)
- بهرام صادقی (داستان کوتاه «آوازی غمناک برای یک شب بی مهتاب» از مجموعه داستان سنگر و قمقمه‌های خالی)
- شمیم بهار (داستان کوتاه «ابر بارانش گرفته»)
نمایشنامه
- اکبر رادی (ملودی شهر بارانی)
اطلاعات و درک ادبی
این مبحث دارای منبع خاصی نمی باشد و مهارتی است.
منابع و مباحث المپیاد ادبی مرحله دوم
منابع درسی
- ادبیات یازدهم انسانی
- زبان فارسی یازدهم انسانی
- عربی یازدهم انسانی
- آرایه‌های ادبی یازدهم انسانی
- تاریخ ادبیات یازدهم انسانی
منابع غیردرسی
- زبان عربی (طبق منابع اعلام شده)
شعر کهن
- هفت پیکر به تصحیح وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، انتشارات قطره (از آغاز داستان بهرام تا سر داستان بهرام با کنیزک خویش)
- مثنوی معنوی به تصحیح نیکلسون (از آغاز تا سر داستان پیر چنگی)
- غزلیات حافظ، تصحیح قزوینی و غنی (قافیه و ردیف «ی»)
- غزلیات صائب، مجموعه رنگین گل، به کوشش محمد قهرمان، انتشارات نشر سخن (قافیه و ردیف «د»)
نثر کهن
- تاریخ بیهقی، تصحیح علی‌اکبر فیاض (مجلد پنجم)
- کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، نشر امیرکبیر و دانشگاه تهران (باب بوزینه و باخه و باب زاهد و راسو)
- چهار مقاله، تصحیح محمد قزوینی، به کوشش محمد معین (مقاله شاعری و مقاله دبیری)
- اسرار‌التوحید، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی (مقدمه و باب اول در ابتدای حالت شیخ ما ابوسعید)
شعر معاصر
- احمد شاملو: مرگ نازلی، نمی رقصانمت چون دودی آبی رنگ، کیفر، خواب وجین گر، سرود ابراهیم در آتش، تعویذ، محاق، شبانه (مرا تو بی سببی نیستی)، شبانه (اگر که بیهوده زیباست شب)، با چشم‌ها، مرثیه (به جست‌و‌جوی تو بر درگاه کوه می‌گریم)، و حسرتی، در آستانه، مه، سرود برای مرد روشن که به سایه رفت، فصل دیگر، نامه، گفتی که باد مرده است، ترانه آبی، آخر بازی، شبانه (قصدم آزار شماست)
- سهراب سپهری: پشت دریاها، سوره تماشا، به باغ همسفران، جان گرفته، نقش، شاسوسا، گل آینه، دوست، پیامی در راه، در گلستانه، پیغام ماهی‌ها، ندای آغاز
داستان معاصر
- بهرام صادقی: دو داستان کوتاه «با کمال تاسف» و «آقای نویسنده تازه کار است» از مجموعه سنگر و قمقمه های خالی
- هوشنگ گلشیری: حدیث مرده بر دار کردن آن سوار که خواهد آمد.
- شهریار مندنی پور: داستان کوتاه باران اندوهان از مجموعه ی مومیا و عسل
نمایشنامه
- بهرام بیضایی: مرگ یزدگرد، فتح نامه کلات
ترجمه ادبی
- سرگذشت حاجی بابای اصفهانی، تالیف جیمز موریه، ترجمه ی میرزا حبیب اصفهانی، به کوشش محمدعلی جمال زاده (از گفتار 14 تا پایان گفتار 24)
اطلاعات و درک ادبی (این مبحث دارای منبع خاصی نمی باشد و مهارتی است.)
منابع و مباحث المپیاد ادبی مرحله سوم
سوالات این مرحله غالباً از مطالب مطرح شده در دوره‌ی تابستانی طرح می‌شوند.