همه چیز درباره المپیاد کامپیوتر

المپیاد کامپیوتر از المپیاد های نوپا می باشد و نسبت به سایر المپیاد ها مانند ریاضی و شیمی قدمت چندانی ندارد و در ایران حدود سی سال سابقه دارد. ایران در زمره بهترین رتبه‌ آوران در المپیاد جهانی کامپیوتر است که همیشه میتوانید در رتبه های یک تا پنج جهانی چهره‌ ی دانش‌آموزان ایرانی را ببینید. مثل المپیاد 2020 سنگاپور که تیم چهار نفره ایران با به دست آوردن سه مدال طلا و یک مدال نقره به رتبه چهارم رسید. قسمت عمده ای از اهداف المپیاد کامپیوتر گسترش علوم کامپیوتر در سطح دانش‌آموزان و معلمان مقطع متوسطه است. تعریف علوم کامپیوتر (یا علوم رایانه) عبارتست از رویکرد علمی و عملی به محاسبات (یا به اصلاح محدودتر شمارش) و کاربردهای آن.

با توجه به اهداف و تعریف مطرح شده، مراحل المپیاد کامپیوتر به نحوی طراحی شده است که در ابتدا بیش از هر چیز بر روش های ساده و پر استفاده ی شمارش تاکید دارد. پس از آن دانش ریاضیات از جمله جبر و احتمال و ریاضیات گسسته مبنای دانش اولیه ی مورد انتظار برای موفقیت در مراحل المپیاد را تشکیل می‌دهند. به این ترتیب، دانش برنامه نویسی و تخصص استفاده از رایانه، تنها ابزاری برای عملی کردن راه حل های طرح شده در علوم کامپیوتر هستند. بنابراین در مراحل اول و دوم المپیاد کامپیوتر این دانش تا حد کمی مورد آزمون قرار می‌گیرد.

مراحل المپیاد کامپیوتر در ایران

مرحله اول المپیاد کامپیوتر

معمولا مرحله اول آزمون المپیاد کامپیوتر مطابق روال سال های گذشته در اواخر بهمن ماه برگزار شود. مدت زمان در نظر گرفته شده برای مرحله اول المپیاد کامپیوتر حدودا بین 3 تا 4 ساعت بوده و حدود ۳۰ سوال چند گزینه ای در این مرحله برای داوطلبان در نظر گرفته می شود. همچنین نتایج مرحله اول آزمون المپیاد کامپیوتر به طور معمول در اواخر اسفند و یا اوایل فروردین ماه اعلام می گردد. هدف از این مرحله جذب علاقه مندان به کامپیوتر و برنامه نویسی و انتخاب دانش آموزان مستعد برای ورود به مرحله دوم است. این آزمون به صورت ۳۰ سوال ۵ گزینه ای برگزار می‌شود. در نهایت از هر استان ۱۰ نفر اولی که حد نصاب را کسب کرده باشند، وارد مرحله دوم می‌شوند.

مرحله دوم المپیاد کامپیوتر

این مرحله که معمولا در اردیبهشت ماه هر سال برگزار می‌شود، دو بخش کتبی (تشریحی، چند گزینه‌ای و ترکیبی از این دو) و عملی دارد که سوالات آن ها به صورت مفهومی و تحلیلی طراحی می شوند. برای موفقیت در این بخش باید تا حدودی مهارت کدنویسی نیز داشته باشید. بخش عملی دو روز طول خواهد کشید. نفرات برتر مرحله دوم المپیاد کامپیوتر (حدود ۸۰ نفر)، به مرحله سوم راه می یابند.

مرحله سوم المپیاد کامپیوتر

شامل یک آزمون تمرینی و دو آزمون انتخابی که در آن هر نفر یک کامپیوتر برای کمک گرفتن در حل مسائل خواهد داشت. در این مرحله پاسخ نهایی هر سوال یک عدد خواهد بود که روی برگه نوشته شده و تصحیح می شود. قبول شدگان این مرحله حدود 35 نفر برای شرکت در دوره ی تابستانی انتخاب می شوند.

دوره تابستانی المپیاد کامپیوتر

در این دوره در کنار تدریس مطالبی از علوم کامپیوتر که در دروس دبیرستان مطرح نمی شوند و همچنین کلاس های تمرین برنامه نویسی و حل مساله، به طور منظم آزمون های تشریحی و برنامه نویسی برگزار می‌شود. شرکت کنندگان در این دوره منتخبین آزمون مقدماتی برنامه نویسی (مرحله سوم) و همچنین دارندگان مدال نقره‌ المپیاد کامپیوتر از سال‌های گذشته هستند که مجاز به شرکت در المپیاد باشند. در انتهای این دوره بر اساس عملکرد شرکت کنندگان در آزمون‌ها به ۸ نفر مدال طلا و به حدود نیمی از دیگر دانش‌آموزان مدال نقره و نیم دیگر مدال برنز داده می شود. برحسب عملکرد دانش آموزان ممکن است به فرد یا افرادی هیچ مدالی داده نشده و تنها دیپلم افتخار دریافت کنند. دانش‌آموزانی که مدال طلا کسب کرده اند برای انتخاب تیم ملی از شرکت در کنکور سراسری معاف بوده و برای عضویت در تیم ملی ایران رقابت می کنند.

دوره‌ی انتخاب تیم ملی المپیاد کامپیوتر

دانش‌آموزانی که مدال طلا کشوری المپیاد کامپیوتر را کسب می کنند تا زمانی که مجاز به شرکت در المپیاد کامپیوتر باشند برای عضویت در تیم ملی اعزامی به المپیاد بین‌المللی کامپیوتر رقابت خواهند کرد. در این دوره تمرکز بر تمرین و کسب تسلط بیشتر می باشد و در کنار آن مطالب تکمیلی نیز آموزش داده می شود. پس از این دوره تیم ملی متشکل از 4 نفر انتخاب خواهند شد.

دوره‌ی آمادگی تیم ملی المپیاد کامپیوتر 

پس از انتخاب تیم ملی، در طول چند ماه باقی مانده به اعزام، دوره ای دیگر برای آمادگی بیشتر مخصوص اعضای تیم برگزار می شود.

شرایط عمومی و اختصاصی ثبت نام در المپیاد کامپیوتر

شرایط عمومی

• دانش آموزان می بایست در پایه دهم یا یازدهم دوره دوم متوسطه مشغول به تحصیل باشند.
• داوطلبان واجد شرایط می توانند علاوه بر شرکت در المپیاد علمی کامپیوتر در المپیاد سایر رشته ها نیز شرکت نمایند.
• دانش آموزان پایه دهم که موفق به کسب مدال نقره کشوری المپیاد کامپیوتر در دوره آموزشی تابستان سال گذشته شده اند، در صورتی که تمایل دارند مجددا در آزمون این المپیاد ثبت نام کنند، با ارائه برگ خلاصه وضعیت و گواهی اشتغال به تحصیل مورد تایید مدرسه و اداره کل آموزش و پرورش می توانند بدون شرکت در مراحل اول و دوم آزمون، در دوره آموزشی رشته های ادبی و فیزیک تابستان حضور پیدا کنند.
• از میان دانش آموزان پایه دهم، افرادی که موفق به کسب مدال برنز در المپیاد علمی کامپیوتر و یا نقره و برنز سایر رشته ها در دوره قبل شده اند، در صورتی که تمایل داشته باشند در المپیاد کامپیوتر سال جاری نیز شرکت کنند، از امتیازی برخوردار نخواهند بود و می بایست همه مراحل را مانند سایر شرکت کنندگان از ابتدا بگذرانند.
• علاقه مندان به ثبت نام آزمون المپیاد فیزیک و کامپیوتر باید بدانند که بین مرحله دوم و دوره آموزشی تابستان یک مرحله سومی برای آن ها در نظر گرفته است که به صورت آزمون عملی برگزار می شود. برگزیدگان مرحله سوم این المپیاد وارد دوره آموزشی تابستان خواهند شد.

شرایط اختصاصی

• داوطلبانی که بتوانند مدال طلای بین المللی المپیاد کامپیوتر را کسب کنند، امکان ادامه تحصیل در رشته های گروه پزشکی را خواهند داشت.
• دانش آموزان پایه دهم که مدال نقره کشوری المپیاد کامپیوتر را از سال گذشته دارند، می توانند بدون شرکت در مرحله اول و دوم این المپیاد در سال جاری، مستقیما وارد دوره آموزشی تابستان شوند؛ مشروط بر ارائه برگ خلاصه وضعیت و گواهی اشتغال به تحصیل که مورد تایید مدرسه و اداره کل آموزش و پرورش باشد.
• برگزیدگان المپیاد دانش آموزی کامپیوتر می توانند بدون شرکت در کنکور سراسری زیرگروه مربوطه در رشته و دانشگاه مورد نظر خود پذیرفته شوند.

مزایا و جوایز قبولی در مراحل دوم و سوم المپیاد کامپیوتر

• کسب حداقل یک مدال برنز (همه کسانی که در مرحله دوم پذیرفته می شوند مدال خواهند گرفت.)
• دعوت های متوالی از شما، برای حضور در اردوها، همایش ها و نشست های مختلف با حضور مسئولین کشوری و لشگری
• امکان دریافت بورسیه های تحصیلی از دانشگاه های معتبر دنیا؛ دریافت مدال المپیاد کامپیوتر رزومه علمی شما را بسیار پربار می کند.
• امکان تدریس در رشته المپیادی تان در موسسات، مدارس و کلاس های خصوصی؛ معمولا دانش آموزانی که مدال المپیاد کامپیوتر را دریافت می کنند در مدارس و آموزشگاه ها برای دانش آموزان کلاس های حل مسئله و … برگذار می کنند و می توانند درآمد مناسبی از این راه پیدا کنند.

مدال آوران المپیاد کامپیوتر بدون کنکور به دانشگاه می روند

• برندگان مدال طلای المپیادهای کشوری بدون شرکت در کنکور سراسری می توانند در هر رشته مربوطه و دانشگاه دلخواه به تحصیل بپردازند. همچنین بنا بر تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی در خرداد ۱۳۹۱، امکان ادامه تحصیل دارندگان مدال طلای المپیادهای ریاضی، فیزیک و کامپیوتر در رشته های گروه پزشکی و دارندگان مدال طلای المپیادهای ادبی در تمام رشته های علوم انسانی و هنر نیز فراهم شد.

مزایای مدال نقره و برنز المپیاد کامپیوتر در کنکور سراسری

• به نمره تراز کنکور سراسری مدال آوران نقره و برنز پانزده درصد افزوده شده و سپس در رتبه بندی کنکور مورد مقایسه قرار می گیرند. این دانش پژوهان می توانند به صورت مجزا انتخاب رشته نمایند و اگر ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در هر رشته دانشگاه را داشته باشند، امکان ادامه ی تحصیل در آن رشته دانشگاه را خواهند داشت.
• تمامی مدال آوران به عضویت بنیاد ملی نخبگان در آمده و علاوه بر دریافت حقوق ماهیانه و تسهیلات ویژه مالی و اعتباری برای انجام پروژه ها و شرکت در کنفرانس ها و همایش های علمی داخلی و خارجی، می توانند از تسهیلات نظام وظیفه بنیاد نیز استفاده کنند.

معافیت دارندگان مدال المپیاد کامپیوتر از خدمت سربازی

• مدال آوران طلا، نقره و برنز خدمت سربازی را به عنوان سرباز نخبه یک پروژه مرتبط با رشته دانشگاهی شان انجام می دهند و فقط در یک دوره بسیار کوتاه بخش آموزشی نظام وظیفه را می گذرانند و کارت پایان خدمت خود را دریافت می کنند. در این دوره سرباز نخبه ها حقوق خوبی نیز ستاد نیروهای مسلح دریافت می کنند.

همچنین در مورد مرحله چهارم یا مرحله جهانی باید گفت که تمام شرکت کنندگان بر اساس نمره فردی رتبه بندی شده و به بالاترین رتبه ها مدال تعلق خواهد گرفت. حداقل امتیاز برای دریافت مدال طلا، نقره یا برنز به نسبت 1 به 2 به 3 است و اگر شرکت کننده ای به حداقل 1 سؤال پاسخ دهد، لوح افتخار دریافت خواهد کرد. تا به حال 5 کشور چین، روسیه، آمریکا، کره جنوبی و بلغارستان موفق شده اند در دوره هایی با تیم هایی شرکت کنند که همگی اعضایشان طلا برده اند.

منابع و مباحث المپیاد کامپیوتر

لازم به ذکر است که سوالات المپیاد کامپیوتر برای مراحل اول و دوم بیشتر به صورت مفهومی طراحی می شوند و در این مرحله قدرت شما در تحلیل و حل مسائل است که اهمیت پیدا می کند. هم چنین لازم است تا دانش آموزان بر مباحث و منابع مرحله اول نیز تسلط کافی داشته باشند و سپس نسبت به مطالعه منابع جدید اقدام نمایند.