کتاب حقیقت و افسانه از مجموعه کتاب‌هایی است که بعد از مرگ راسل جمع‌آوری و چاپ شده است. این کتاب برای اولین بار در سال 2010 توسط انتشارات راتلج منتشر شد و حاوی مجموعه‌ای از نوشته‌های پراکنده راسل در بازه دهه‌های 40 تا 60 میلادی است.
برتراند راسل اصالتی انگلیسی داشت و نویسنده، فیلسوف، ریاضی‌دان، تاریخ‌دان، منتقد، فعال سیاسی و به طورخلاصه فردی همه فن حریف در انواع علوم و فلسفه بود! آثار متنوع راسل تاثیر بسیار عمیق و گسترده‌ای بر فلسفه و انواع شاخه‌های علوم تجربی و انسانیِ (مانند: ریاضی، منطق، زبان‌شناسی و …) بعد از خودش داشت. راسل همچنین در سال 1950 موفق به دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات شد.
کتاب حقیقت و افسانه در 4 بخش و 33 قسمت نوشته شده است. بخش‌های این کتاب بدین صورت است: 1- کتاب‌هایی که در جوانی بر من اثر گذاشتند 2- سیاست و تعلیم و تربیت 3- میان‌پرده‌ها 4- صلح و جنگ.
سه بخش اول، دوم و چهارم به طور کامل به مطالب غیرداستانی (حقیقت) راسل اختصاص داده شده است. بیشتر بخش سوم اما شامل داستان‌ها و برخی رویاها و نوشته‌های داستانی راسل است. در بخش اول که رشته گفتارهایی است که در سال 1957 توسط رادیو انگلستان از راسل پخش شده است، سیر تحول ذهنی راسلِ جوان بعد از آشنایی و خواندن آثار ادبی بزرگانی چون هنریک ایبسن، شکسپیر، تورگنیف و … توسط او، بیان می‌شود.
در بخش دوم با مجموعه‌ای از مقالات راسل در مورد مفاهیمی همچون آزادی و دموکراسی مواجه می‌شویم. راسل پس از تعریف و تحلیل انواع آزاد‌ی‌ها (مانند آزادی فردی، ملی، گروهی، سیاسی و …) و عوامل تشکیل‌دهنده و تاثیرگذار بر دموکراسی، به شرح تاریخچه‌ای کوتاه از پیدایش و تحول دموکراسی و سپس تحلیل نظام برده‌داری، در دنیا و آمریکا، می‌پردازد.
در بخش سوم سه داستان‌کوتاه از راسل آمده است و مضمون اصلی این داستان‌ها فلسفی و جامعه‌شناسی می‌باشد. سپس شاهد برخی از رویاها و کابوس‌های نویسنده به قلم خودش بدون هیچگونه کم‌وکاستی، همانجور که نویسنده آن‌ها را به یاد می‌آورد، هستیم که بسیار جذاب و خاص هستند.
بخش آخر نیز به بررسی و تحلیل مفاهیم صلح و جنگ اختصاص داده شده است و راسل از تنش‌های بین شرق، غرب و جنگ‌هایی که راسل در طول زندگی‌خود شاهد آن‌ها بوده است سخن می‌گوید. در نهایت نیز طی چند خطابه به بررسی فجایع جنگ و آینده‌ی خطرناک بشر می‌پردازد.
از جمله آثار برتراند راسل می‌توان به کتاب‌های در ستایش بطالت، تحلیل ذهن، قدرت و مسائل فلسفی اشاره کرد که همگی توسط انتشارات خوارزمی منتشر شده‌اند. این کتاب توسط منصور مشکین‌پوش ترجمه شده و در نشر نیلوفر به چاپ رسیده است.
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:
«زیان حاصل از آزار و شکنجه‌ی افرادی که عقایدی خلاف طبع عامه‌ی مردم دارند، آن است که مردم در آغاز کار هر پیشرفتی را چه اخلاقی و چه عقلانی چون ضربتی ناگهانی تلقی می‌کنند. به همین دلیل جامعه‌ای که نمی‌تواند افکار و عقاید غیر معمول را تاب بیاورد ناگزیر عقب افتاده و عقیم می‌ماند.»
«گذشته از پرورش مردان بزرگ در آزادی فردی، مزیت دامنه‌دار‌تری نهفته است. به برکت آزادی فردی، شخص می‌تواند عزت نفس خود را حفظ کند، سرافراز باشد، و آنچه را که وجدانش امر می‌کند انجام دهد. چه انگشت شمارند آن ها که در جهان مدرن از چنین نعمتی برخوردارند.»
«وقتی آدمی به نابینایی کشورداران و بی‌فکری عامه‌ی مردم در مورد مسائل پیش روی بشر امروز می‌اندیشد، به سختی می‌تواند خود را از چنگ ناامیدی رها سازد.»
انتشارات نیلوفر
