«نیچه؛ فیلسوف، روانشناس و دجال» کتابی شاهکار از والتر کوفمان است که در سال 1950 منتشر شد. این کتاب تا سال 1974 به ویرایش 4 ام رسید و ترجمۀ حاضر نیز، از همین نسخه است. والتر کوفمان فیلسوف، مترجم و شاعر سرشناس آلمانی-آمریکایی تبار بود. او به مدت 30 سال استاد دانشگاه معروف پرینستون آمریکا بود و به خصوص، به دلیل ترجمه ها و تحقیقاتش در مورد نیچه و فلسفه اش، به شهرت رسیده بود.
کوفمان را نویسنده ای قدرتمند می دانستند زیرا که او در طیف وسیعی از مبانی و مفاهیم فلسفه و ادبیات آثار گوناگونی نوشته است؛ از جملۀ این مفاهیم و مبانی می توان به فلسفۀ اخلاق، مکتب اگزیستانسیالیسم (وجود گرایی یا اصالت وجود)، خداشناسی، مسیحیت، مرگ، خداشناسی و فلسفۀ ادبیات اشاره کرد.
والتر کوفمان با نوشتن کتاب نیچه؛ فیلسوف، روانشناس و دجّال، شهرتی بسیار پیدا کرد؛ زیرا توانست با نشان دادن درست مفاهیم فلسفۀ نیچه پس از جنگ جهانی دوم، نظرات این فیلسوف بزرگ را از تفکرات نازی ها جدا کند. این کتاب همانطور که از نامش پیداست، در مورد زندگی یکی از پر شورترین، مجنون ترین و هنجارشکن ترین فیلسوف های کل تاریخ بشریت، فردریش نیچه بزرگ است.
فردریش نیچه را پُرخواننده ترین فیلسوف معاصر در ایران می دانند. آثار او در ایران حتی تا بیش از 40 بار بازچاپ شده اند و چندین ترجمۀ مختلف از آن ها وجود دارد. نیچه؛ فیلسوف، روانشناس و دجال به محض انتشار مورد توجه و ستایش منتقدان قرار گرفت؛ تا جایی که افراد بزرگی در مورد این کتاب چنین گفته اند:
«این کتاب بر تمامی آثاری که در نقد و تفسیر نیچه نوشته شده است، تفوق و ارجحیت دارد – توماس مان»
«سنجیده ترین، منصفانه ترین و محققانه ترین اثر جهت معرفی فلسفۀ نیچه – فردریک کاپلستون»
«بیانی تیز و صریح و متفاوت از دیگر آثار موجود دربارۀ فلسفۀ نیچه – والتر واتسون»
«اثری ممتاز و غیر قابل انکار در راه شناخت پژوهشکارانۀ فلسفۀ نیچه – هنری جیمز بریکس»
فردریش نیچه بیش از هرچیزی به دلیل شور دیوانه وارش در شکستن چارچوب های سنتی و اشتباه اخلاقی و فکری گذشتگان و جنون چندین ساله اش تا پایان مرگ، شهرت دارد. نیچۀ پُتک به دست، مانند دینامیت، زیربنای فلسفه و اخلاق گذشتگان، به خصوص فلسفۀ سقراط و افلاطون و ارسطو را منفجر کرد و سعی بر ساخت چارچوب های مدرنی از تمامی مفاهیم انسانی داشت.
از جمله مفاهیم فلسفی معروف او، که در کتاب حاضر نیز به آن ها پرداخته شده است، می توان به «اَبَر انسان»، «مرگ خدا»، «بازگشت جاودانه (رجعت ابدی)» و «ارادۀ معطوف به قدرت» اشاره کرد. چارچوب شکنی نیچه تا جایی پیش رفت که در آثار متأخر خود، مانند کتاب معروف «چنین گفت زرتشت»، حتی از استاد اصلی خود شوپنهاور نیز دست کشید و او را مورد انتقاد قرار داد. کتاب نیچه؛ فیلسوف، روانشناس و دجال طی 4 بخش، 13 فصل، یک مؤخره و یک ضمیمه نوشته شده است:
بخش اول (سوابق): زندگی نیچه به مثابۀ پیشینۀ اندیشه اش / روش نیچه / مرگ خدا و ارزیابی دوبارۀ آن
بخش دوم (بسط تفکر نیچه): هنر و تاریخ / اگزیستانس در برابر دولت، داروین و روسو / کشف ارادۀ معطوف به قدرت
بخش سوم (فلسفۀ نیچه در باب قدرت): اخلاق و اعتلا / اعتلا، روح و اروس / قدرت در برابر لذت / نژاد برتر / ابرانسان و رجعت ابدی
بخش چهارم (تلخیص ها): تقبیح مسیحیت توسط نیچه / تلقی نیچه از سقراط
مؤخره: میراث نیچه
ضمیمه: دست نویس های ممنوعه ی نیچه
والتر کوفمان طی این فصول سعی بر تاباندن نور بر زندگی و فلسفۀ نیچه به صورت همزمان داشته است. زندگی فریدریش نیچه از دیگر فلاسفه بسیار جذاب تر است و در عین حال، در شکل گیری و پختگی تفکرات او، بسیار تاثیرگذار بوده است. نویسنده با آگاهی بر این موضوع که زندگی نیچه از فلسفۀ او جدا نیست، خلاصه ای جامع و همه جانبه از زندگی و آثار نیچه را نیز در خلال تحلیل های خود از او آورده است.
از جمله دیگر آثار ترجمه شده از والتر کوفمان می توان به کتاب های «برگزیده آثار نیچه» با ترجمۀ رویا منجم و «فروید، آدلر و یونگ» با ترجمۀ فرید الدین رادمهر اشاره کرد.
فرید الدین رادمهر از جمله مترجمین آثار تاریخی و فلسفی است که ترجمۀ آثاری مانند «هرمتیکا» اثر تیموتی فرک، «سرچشمۀ تأویل» اثر سموئل سندمن و «لوتر؛ مردی میان خدا و شیطان» اثر هیکو ابرمان را در کارنامه دارد.
در بخش هایی از کتاب نیچه؛ فیلسوف، روانشناس و دجال می خوانیم:
انسان مدرن در می یابد که ارزش های او فاقد ارزش اند، که عاقبتِ او هیچ معنایی به زندگی او نمی بخشد و مقصدِ او معنایی ندارد، که لذایذِ او به سعادت و ترضیۀ خاطرش نمی انجامد. معضل اساسی نیچه این است که آیا می توان در این عالم برای ارزش های مان جوازِ جدیدی قایل شد؟ آیا هدفی نو می توان یافت که منظورِ حیاتِ انسانی را روشن سازد؟ و سعادت چیست؟ این مفاهیم به قدر کافی در آثار متأخر نیچه آشکارند؛ اما پاسخ او به این پرسش ها خود منجر به پیدایش معضلاتی می شود که بهترین حالت برای حل آن ها این است که به سوی آثار نخستین او، به گذشته، رویم که در آن ها ظاهرا از مفاهیم ارادۀ معطوف به قدرت و رجعت ابدی خبری نیست و فهم را عاجز می سازد.
ثروت، جاه، افتخارات و حتی علم مدرسی فقط افزوده های بیهوده و بی ثمرِ ارزشی هستند که با صفر شروع می شود. هیچ یک از آن ها نمی توانند ما را به فراتر از قلمروِ حیوانیِ انسان ببرند، حتی به رغم آن که سهمی از عقل و عقلانیت برده باشیم. «میان یک میمون باهوش و ادیسون، اگر او را فقط یک تکنسین در نظر بگیریم، صرفا تفاوت -یقینا تفاوت بسیار بزرگی- در درجات است.»
نشر چشمه
