«اضطراب جایگاه اجتماعی» یک کتاب غیر داستانی خودیاری در حوزه علوم اجتماعی و جامعه شناسی است که به بررسی جنبه های اجتماعی و روانشناسانه جایگاه افراد در جامعه پرداخته است. این اثر که هشتمین کتاب منتشر شده از فیلسوف و نویسنده مشهور سوئیسی آلن دو باتن و از جمله مهم ترین و معروف ترین نوشته های اوست که اولین بار در سال ۲۰۰۴ انتشار یافت.
اضطراب جایگاه اجتماعی در مدت زمان کوتاهی پس از انتشار مورد استقبال گسترده عموم خوانندگان و توجه ویژه منتقدان قرار گرفت و بارها تجدید چاپ و به زبان های مختلفی در جهان ترجمه شد. هم اکنون این کتاب در لیست «کتاب هایی که زندگی تان را دگرگون خواهند کرد»، در کنار دیگر آثار برجسته فلسفی و خودیاری جای دارد.
آلن دو باتن در کتاب اضطراب جایگاه اجتماعی، مشکلات اجتماعی و پریشانی روانی ای را که انسان مدرن تجربه می کند، توصیف نموده است. او در این کتاب به بسیاری از سؤالات پاسخ می دهد که از این موضوع شروع می شوند که چرا مردم تلاش می کنند در جامعه خود «کسی» باشند؟
او ادعا می کند که بسیاری از مردم قادر به کسب منزلت و دستیابی به موقعیت اجتماعی بالا در جامعه ای که توسط اکثریت مردم ارزش گذاری شده است، نیستند. پایگاه اجتماعی پایین بسیاری از افراد را به پریشانی، اضطراب و تنهایی سوق می دهد. توانایی کنترل کردن اضطراب، و عملکرد مؤثر در مواجهه با آشفتگی درونی، با سطوح بالاتر اعتماد به نفس مرتبط است، و این مسئله بسیار به مکانیسم شکل گیری هویت شباهت دارد.
او در بخش اول کتاب، ۵ علت را برای اضطراب جایگاه اجتماعی شناسایی می کند که عمدتاً عبارتند از: فقدان عشقی، بدبینی، انتظارات، شایسته سالاری و وابستگی. نویسنده در بخش دوم کتاب در صدد ارائه راه حل درآمده و ۴ راه برای غلبه بر این نگرانی ها را پیشنهاد می کند که عبارتند از: فلسفه، هنر، سیاست و دین. ایده های کلیدی مطرح شده در کتاب به طور خلاصه عبارت است از:
مشکل موقعیت طلبی این است که ارزش خودمان را کاملاً نادیده می گیریم.
عزت نفس خود را توسعه دهید تا با میل به کسی بودن مطابق با هنجارهای جامعه مبارزه کنید.
به دنبال «کسی بودن» ناشی از میل به دوست داشته شدن است و باعث ناراحتی می شود، اما نگاه به درون، این امر را تسکین می دهد.
با پرسش این سوال از خود که: «آیا آنچه فکر می کنید واقعاً می خواهید، زندگی شما را بهتر می کند یا صرفاً برای موقعیت است؟»، رویکردی فلسفی تر به زندگی بدهید.
همیشه به دنبال چیزهایی باشید که برای خودتان ارزشمند است، نه دیگران.
از منطق پیروی کنید، نه از احساسات.
آلن دو باتن، نویسنده چیره دست حوزه خودیاری و کتاب های فلسفی، ابداع کننده سبکی از نگارش است که در آن مفاهیم تخصصی روانشناسی و جامعه شناسی با زبان محاوره ای ارائه می شوند. دو باتن، فیلسوفی است که سعی دارد به معضلات اغلب نادیده گرفته شده و در عین حال موذیانه زندگی بپردازد.
کتاب حاضر ساختاری فلسفی و روانشناسی دارد و باعث بهبود دیدگاه خواننده نسبت به زندگی، شغل و دیگر جوانب زندگی اش می شود. قدرت اصلی او در کتابش، بیان درست و آسان مطلب است. او در این کتاب، نه تنها به ریشه یابی معضل بزرگ منزلت اجتماعی دست زده، بلکه راه حل های نسبتاً ساده ای نیز برای حل آن پیشنهاد کرده است.
این نویسنده به شکل گسترده و نبوغ آمیزی بر حوزه های مختلفی چون فلسفه، روانشناسی، مذهب، جامعه شناسی، تدریس و سیاست احاطه دارد. لحن گرم و سرشار از صمیمیت دوباتن، و بهره گیری از داستان سرایی های به موقع در این کتاب، او را به یک راوی و فیلسوف شگفت انگیز تبدیل کرده است.
آلن دو باتن در سال ۱۹۹۷ اولین کتاب غیر داستانی خود را با عنوان «پروست چگونه می تواند زندگی شما را تغییر دهد»، بر اساس زندگی و آثار مارسل پروست منتشر کرد. این کتاب نه تنها در ایالات متحده و بریتانیا، بلکه در تمام جهان پرفروش بود. اولین رمان دوباتن با عنوان «مقالات عاشقانه» در سال ۱۹۹۳ منتشر شد و بعد ها مورد اقتباس برای ساخت فیلم قرار گرفت.
دوباتن در سال ۲۰۰۸ «مدرسه زندگی» و در سال ۲۰۰۹ «معماری زندگی» را بنیان گذاری کرد؛ که باعث شد در سال ۲۰۱۵، جایزه «همراهی شوپنهاور»، جایزه سالانه نویسندگان جشنواره نویسندگان ملبورن را برای آن دریافت کند. از مهمترین کتاب های این نویسنده می توان به این عناوین اشاره کرد: «راهنمای تندرستی عاطفی»، «آنچه فراموش کرده اند در مدرسه به شما بیاموزند»، «هنر سیر و سفر»، «هنر همچون درمان» و «تسلی بخشی های فلسفه».
کتاب اضطراب جایگاه اجتماعی اثری ترجمه شده توسط مریم تقدیسی می باشد که چاپ آن، توسط انتشارات ققنوس انجام شده است. از دیگر ترجمه های مریم تقدیسی می توان به عنوان های زیر اشاره کرد:
«تاریخچه کوتاهی از فلسفه» از نایجل واربرتون، «کتاب تصمیم: 50 الگو برای تفکر راهبردی» از میکائل کروگروس، «روانشناسی دلتنگی: با دلتنگی عزیزان مان چه کنیم؟» از آنا هاجز اوگینسکی، «چطور زندگی کنیم: سرگذشت مونتنی در یک سوال و بیست جواب» از سارا بیکول و «پرسش های اساسی فلسفه: واقعا چه می دانیم؟» از سایمون بلک برن.
در بخش هایی از کتاب اضطراب جایگاه اجتماعی میخوانیم:
باوری که دوش به دوش اعتقاد بوهمی ها به دون مایگی عامه و سنت های آن قرار می گیرد، باور به برتری فردی و به دنبال آن اشتیاق به سنت شکنی است. ویکتور هوگو در مقدمه ارنانی (۱۸۳۰) فریاد برآورده است:« قانون دیگر کافی است، چون تلاش برای گذشتن از اصالت فردی مانند این است که خدا به خدمتکار بدل شود.» رالف والدو امرسون نیز در اتکا به نفس (۱۸۴۰) به نکته مشابهی اشاره کرده است:«انسان واقعی دنباله رو نیست.» امرسون گفته است، انسان با دنباله روی از عقاید دیگران درباره چگونه زیستن، پوشیدن، خوردن یا نوشتن به تدریج «حالتی مضحک» به خود می گیرد. به گفته امرسون افراد اصیل باید این شعار را سرلوحه کار خود قرار دهند:«آنچه باید انجام دهم امری است تنها مربوط به خود من، نه فکر دیگران در مورد من.» و در پایان اشاره کرده است:«امیدوارم این روزها، واپسین روز های دنباله روی و همرنگی باشند. باشد که بیش از این سر خم نکنیم و عذر نخواهیم… باشد که روزی افکار عامه پسند و رضایت خاطر نکبت بار این دوران را نکوهش کنیم.»
به نظر می رسد زندگی فرآیندی است از جایگاه اضطرابی با اضطراب دیگر و جانشینی خواسته ای با خواسته دیگر _ البته این بدان معنا نیست که باید از تلاش برای غلبه بر اضطراب یا تحقق خواسته هایمان دست بکشیم. بلکه شاید بدان معناست که باید تلاش مان را با آگاهی از این امر همراه سازیم که اهداف مان در واقع قادر به ارائه آن میزان از آرامش و ثباتی که وعده می دهند نیستند._
اگر به انتقاد های موجه از رفتارمان گوش داده ایم، به اضطراب های هدفمند مربوط به آرزو های مان توجه کرده ایم و مسئولیت شکست های خود را پذیرفته ایم، و با این حال هنوز در جامعه جایگاه نازلی داریم، احتمالا وسوسه می شویم رویکرد برخی از بزرگترین فلاسفه غرب را پیش بگیریم. ممکن است ضمن شناختی عاری از هرگونه کج خیالی در مورد اشکالات نظام ارزش گذاری محیط مان، و بدون هرگونه حالت تدافعی یا غرور، موضع مردم گریزی هوشمندانه را اتخاذ می کنیم.
انتشارات ققنوس
